مهارتهای حرکتی ظریف در کودکان توانایی هایی هستند که شامل هماهنگی عضلات کوچک معمولاً در دست ها و انگشتان برای انجام حرکات دقیق و کنترل شده است. این مهارتها برای فعالیت‌های مختلف روزانه، از نوشتن و نقاشی گرفته تا استفاده از ظروف، بستن دکمه‌های لباس و دستکاری اشیاء کوچک، حیاتی هستند.
رشد مهارت های حرکتی ظریف یک جنبه اساسی از رشد کلی کودک است و ارتباط نزدیکی با رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی دارد.
مهارتهای حرکتی ظریف معمولاً در یک توالی قابل پیش‌بینی رشد می‌کنند که از دوران نوزادی شروع می‌شود و تا دوران کودکی پیشرفت می‌کند. نوزادان در ابتدا اشیاء را به صورت انعکاسی می گیرند و سپس به تدریج توانایی در دست گرفتن اشیا و دستکاری آنها را پیدا می کنند.
هر کودک با سرعت خاص خود پیشرفت می کند، اما نقاط عطف کلی مربوط به سن برای رشد حرکتی ظریف وجود دارد. اگر کودک به طور مداوم برای رسیدن به این نقاط عطف تلاش می کند، ممکن است نشانه ای از تاخیر رشد باشد که می تواند ارزیابی حرفه ای را تضمین کند.
مراحل رشد مهارتهای حرکتی ظریف در کودکان
اوایل کودکی: در اوایل کودکی (2 تا 5 سالگی)، کودکان مهارت های حرکتی ظریف خود را اصلاح می کنند. آنها یاد می گیرند که مداد رنگی و مداد را با شیوه مناسب در دست بگیرند، اشیاء کوچک را دستکاری کنند، مهره های رشته ای و پازل ها را کامل کنند. فعالیت هایی که شامل بریدن با قیچی ایمنی، تا کردن کاغذ و استفاده از خمیر بازی است، به تقویت این مهارت ها کمک می کند.
هماهنگی دست و چشم: ایجاد هماهنگی دست و چشم برای مهارت های حرکتی ظریف ضروری است. این شامل توانایی هماهنگ کردن اطلاعات بصری با حرکات دست است. فعالیت هایی مانند گرفتن توپ، چیدن بلوک ها و بازی با اسباب بازی های ساختنی به این پیشرفت کمک می کند.
گرفتن اجسام: گرفتن اجسام نقطه عطف قابل توجهی در مهارتهای حرکتی ظریف در کودکان است. این شامل استفاده از انگشت شست و اشاره برای برداشتن اجسام کوچک است. این مهارت برای کارهایی مانند خود تغذیه و برداشتن اشیاء کوچک با دقت بسیار مهم است.
نوشتن و نقاشی: با رشد کودکان، توانایی کنترل حرکات دست خود را برای نوشتن و کشیدن شروع می کنند. این مهارت نیاز به هماهنگی بین انگشتان و مچ دارد. در ابتدا ممکن است خط خطی تولید کنند، اما با گذشت زمان، این خط خطی ها به اشکال و در نهایت حروف قابل تشخیص تبدیل می شوند.
کودکان در سن مدرسه: با ورود کودکان به مدرسه، مهارت های حرکتی ظریف همچنان بهبود می یابد. آنها روی کارهایی مانند دست خط، رنگ آمیزی در خطوط، استفاده از قیچی برای بریدن شکل ها و بستن بند کفش کار می کنند. این مهارت ها بر موفقیت تحصیلی و اعتماد به نفس کلی تأثیر دارد.
روش های تقویت این مهارتها
تقویت مهارتهای حرکتی ظریف در کودکان شامل فراهم کردن فعالیت‌ها و فرصت‌های متنوعی است که ماهیچه‌های دست و انگشتان، هماهنگی دست و چشم و مهارت را به چالش می‌کشد. در اینجا چند روش موثر برای کمک به رشد و تقویت مهارت های حرکتی ظریف کودکان آورده شده است:
هنر و صنایع دستی: درگیر شدن در هنرها و فعالیت‌های صنایع دستی مانند رنگ‌آمیزی، طراحی، نقاشی، برش و چسباندن به کودکان کمک می‌کند تا لوازم و ابزارهای هنری مختلف را دستکاری کنند و مهارتهای حرکتی ظریف آنها را تقویت کنند و در عین حال خلاقیت را تشویق کنند.
خمیر بازی و خاک رس: بازی با خمیر بازی یا خاک به کودکان اجازه می دهد تا مواد را بغلطانند، شکل دهند، نیشگون بگیرند و قالب بزنند که به بهبود قدرت و مهارت دست آنها کمک می کند. آنها همچنین می توانند از ابزارهایی برای برش و شکل دادن به خمیر استفاده کنند.
ساختن با بلوک: اسباب‌بازی‌های ساختمانی مانند بلوک‌های چوبی یا آجرهای ساختمانی به کودکان کمک می‌کنند تا دستکاری و چیدن اشیاء کوچک را تمرین کنند و هماهنگی و دقت چشم و دست را بهبود ببخشند.
پازل: حل پازل نیاز به دستکاری دقیق قطعات کوچک پازل دارد.
فعالیت های برش: قیچی ایمن برای کودک تهیه کنید و به کودکان اجازه دهید خطوط، اشکال یا الگوها را برش دهند. این فعالیت به آنها کمک می کند حرکات دست و هماهنگی دست و چشم خود را اصلاح کنند.
پاره كردن و تا كردن: پاره كردن كاغذ به قطعات كوچكتر و تا كردن آن به شكل‌ها و الگوهاي مختلف روشی لذت بخش براي كودكان است تا حركات انگشتان خود را اصلاح كنند.
مهارت های لباس پوشیدن: کودکان را تشویق کنید تا خودشان لباس پوشیدن را تمرین کنند، از جمله دکمه ها، بستن زیپ و بستن بند کفش. این فعالیت ها نیاز به هماهنگی و دستکاری انگشت دارند.
نواختن آلات موسیقی: نواختن سازهایی مانند پیانو، گیتار یا سازهای کوبه ای کوچک نیاز به حرکات کنترل شده انگشتان و هماهنگی دست و چشم دارد.
بیشتر بخوانید:
