رفتارهای کلیشه ای در اوتیسم با حرکات یا اقدامات تکراری، غیر کاربردی و بی هدف همراه هستند که سبب بروز مشکلاتی برای این کودکان می شود.
اغلب در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) مشاهده می شوند. این رفتارها بخشی از دسته وسیع تر الگوهای رفتار، علایق یا فعالیت‌های محدود و تکراری در نظر گرفته می‌شوند که یکی از معیارهای اصلی تشخیصی برای ASD است.
رفتارهای کلیشه ای در اوتیسم
رفتارهای کلیشه ای می تواند به اشکال مختلف ظاهر شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کلیشه های حرکتی: این حرکات شامل حرکات تکراری بدن یا قسمت های خاص بدن، مانند تکان دادن دست، تکان دادن انگشت، تکان دادن بدن، کوبیدن سر، چرخیدن یا چرخیدن است. این حرکات ممکن است به صورت مجزا یا در ترکیب با یکدیگر رخ دهند.
کلیشه های کلامی: شامل صداهای تکراری یا خودتحریکی مانند صداها، کلمات، عبارات یا اصطلاحات مکرر هستند که هیچ هدف ارتباطی ندارند. مثال ها عبارتند از اکولالیا (تکرار کلمات یا عباراتی که قبلا شنیده‌اید)، نوشتن فیلمنامه (تکرار فیلم یا کتاب)، یا ایجاد صداهای غیر متنی.
کلیشه های اشیاء: شامل دستکاری یا تثبیت مکرر روی اشیا یا قسمت های خاصی از اشیاء است. این می تواند شامل چرخاندن مکرر اشیاء، ردیف کردن اسباب بازی ها یا اشیاء در یک الگوی خاص، یا اصرار بر روی بافت ها، رنگ ها یا حرکات خاص باشد.
وجود و شدت رفتارهای کلیشه ای در اوتیسم می تواند در بین افراد مبتلا بسیار متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است گهگاه یا در موقعیت‌های خاص درگیر کلیشه ها شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است آنها را بیشتر و شدید تر در طول روز نشان دهند. رفتارهای کلیشه‌ای می‌تواند عملکردهای مختلفی را برای افراد مبتلا به اوتیسم انجام دهد، از جمله خود آرام بخشی، تحریک حسی، کاهش اضطراب یا استرس، یا تنظیم ورودی حسی.
توجه به این نکته مهم است که در حالی که رفتارهای کلیشه ای معمولاً با اوتیسم مرتبط است، می توان آنها را در سایر شرایط رشدی یا عصبی مانند ناتوانی ذهنی، سندرم تورت یا برخی اختلالات ژنتیکی نیز مشاهده کرد.
مدیریت رفتارهای کلیشه ای
استراتژی های مدیریت یا کاهش کلیشه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ارزیابی عملکردی: درک هدف یا عملکرد رفتار می‌تواند به شناسایی محرک ها یا نیازهای زمینه ای که به رفتار کمک می کنند کمک کند. این می تواند توسعه مداخلات موثرتر را هدایت کند.
- رفتارهای جایگزین: تشویق فرد به شرکت در فعالیت های جایگزین، عملکردی یا رفتارهایی که هدف مشابهی را دنبال می‌کنند. این ممکن است شامل ارائه تجربیات حسی جایگزین، ارائه فعالیت‌ها یا اسباب‌بازی‌های ترجیحی، یا آموزش راه‌های مناسب برای خودتنظیمی یا خود آرام‌سازی باشد.
- اصلاحات محیطی: ایجاد محیطی که از نیازها و ترجیحات حسی فرد پشتیبانی می کند، محرک های بالقوه را کاهش می دهد و ورودی یا خروجی های حسی مناسب برای خودتحریکی فراهم می کند.
- مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات: تقویت مهارت های اجتماعی و ارتباطی برای کمک به فرد در انجام رفتارهای اجتماعی مناسب‌تر و تعامل مؤثر با دیگران، در نتیجه کاهش اتکا به رفتارهای کلیشه‌ای به‌عنوان وسیله ارتباط یا خودتنظیمی.
- تقویت مثبت: اجرای استراتژی های تقویتی برای تشویق و پاداش دادن به رفتارهای مورد نظر یا جایگزین های کاربردی برای کلیشه ها.
بیشتر بخوانید:
اختلالات یادگیری در دانش آموزان
