تاخیر شناختی به وضعیت کودکانی اطلاق می شود که عملکرد فکری و رفتار انطباقی آنها به طور قابل توجهی کمتر از میانگین مورد انتظار برای سن آنها است. نام های دیگر تأخیرهای رشد شناختی شامل ناتوانی های ذهنی، اختلال شناختی یا اختلال شناختی – عقلی است.
تاخیر در رشد شناختی شایع ترین انواع اختلال رشد است. به گفته مرکز کنترل بیماری، تاخیرهای شناختی تقریباً در 12 کودک از هر 1000 کودک رخ می دهد و می تواند از خفیف و متوسط تا شدید و عمیق متغیر باشد.
کودکی که به این تاخیر مبتلاست، در مقایسه با همسالان خود در رشد شناختی عقب مانده است. همچنین به این معنی است که تشخیص تاخیر بر عملکرد فکری کودک تأثیر می گذارد و می تواند بر ارتباط او با دیگران تأثیر بگذارد.
تأخیر رشد شناختی به شرایطی گفته می‌شود که در آن کودکان با تأخیر یا تأخیر در عملکرد فکری خود و رفتار و ارتباطات آن ها به میزان قابل توجهی کمتر از حد انتظار است، وقتی سن آنها در نظر گرفته شود.
دلایل تاخیر شناختی
این اختلال می تواند دلایل متعددی داشته باشد. شایع ترین علل شامل موارد زیر است:
شرایط ژنتیکی
کودک ممکن است ژن های غیر طبیعی یا اختلال کروموزومی را به ارث ببرد. به عنوان مثال می توان به سندرم داون، سندرم X شکننده یا فنیل کتونوری (PKU) اشاره کرد.
شرایط بارداری
کودک ممکن است در نتیجه آسیب در دوران بارداری یا ناتوانی در رشد درون رحمی دچار تاخیر شناختی شود. شرایط زایمان مانند وجود مواد مخدر، الکل، یا عفونت‌ها (مانند سرخجه) نیز می‌تواند باعث تأخیرهای شناختی شود.
شرایط تولد
کودک ممکن است در نتیجه مشکلات حین تولد یا زایمان (مانند اکسیژن ناکافی یا نارس بودن) دچار تاخیر شناختی شود.
شرایط سلامتی
قرار گرفتن در معرض سم (مانند سرب یا جیوه)، سوء تغذیه، مراقبت های پزشکی ناکافی و بیماری های درمان نشده مننژیت یا سیاه سرفه نیز می تواند باعث تاخیرهای شناختی شود.
علائم
علائم این تاخیر از 24 ماهگی قابل تشخیص است. در صورت مشاهده موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- نشستن، خزیدن یا راه رفتن دیرتر از سایر کودکان
- مشکل در صحبت کردن
- فاصله توجه کوتاه؛ ناتوانی در به خاطر سپردن چیزها
- عدم کنجکاوی
- مشکل در درک قوانین اجتماعی یا پیامدهای رفتار
- مشکل در تفکر منطقی
- رفتار کودکانه تا سنین مدرسه
- فقدان مهارت های سازگاری متناسب با سن
روش تشخیص تاخیرهای رشد شناختی چیست؟
متخصصان تأخیرهای شناخت را با توجه به دو عامل ارزیابی و تشخیص می دهند: عملکرد فکری و عملکرد تطبیقی.
کارکرد فکری
کودک برای سنجش توانایی یادگیری، حل مسائل و درک جهان تحت آزمایشی قرار می گیرد (که گاهی اوقات به عنوان آزمون هوش یا IQ شناخته می شود).
عملکرد تطبیقی
کودک تحت ارزیابی قرار می گیرد تا توانایی رشد مهارت های مورد نیاز برای زندگی مستقل را تعیین کند.
تاخیر گفتاری در کودکان دارای تاخیر شناختی
همانطور که گفته شد تاخیر در مهارت های گفتاری از عوارض و مشکلات همراه با این تاخیر است که در کودکان دیده می شود.
برخی از تأخیرهای گفتار، اختلالات زبان دریافتی هستند که در آن کودک در درک کلمات یا مفاهیم مشکل دارد. کودکان مبتلا به این نوع تاخیر در گفتار ممکن است در تشخیص رنگ ها، اعضای بدن یا اشکال مشکل داشته باشند. برخی دیگر اختلالات زبان بیانی هستند که در آن کودک نسبت به سن خود واژگان و جملات پیچیده کمتری دارد. کودکی که این نوع تاخیر در گفتار دارد ممکن است در حرف زدن، صحبت کردن و ساختن جملات کند باشد.
تاخیر رشد شناختی با افزایش ریسک بروز تاخیر گفتاری همراه است.
مقالات مرتبط :
