کم تحرکی در سالمندان یک مشکل و عارضه شایع در دوران سالمندی است که تاثیر بسیار زیادی بر کیفیت زندگی سالمندان دارد. اگرچه از افسردگی به عنوان مهم ترین بیماری دوران سالمندی یاد می شود ، در باشگاه سالمندی خانه توانبخشی همکاران کاردرمانگر و گفتاردرمانگر ما پس از سالها کسب تجربه در حیطه توانبخشی سالمندان ، بر این باورند که کم تحرکی در سالمندان شروع پرخطر و تاثیر گذار بر تمامی مشکلات دوران سالمندی می باشد. تیم توانبخشی سالمندی در خانه توانبخشی با استفاده از تمرینات هدفمند در مراحل اولیه ، به پیشگیری از کم تحرکی کمک می کنند.
متاسفانه با شروع و شدت گرفتن کم تحرکی بستر مناسبی برای مشکلات خلقی سالمندان شکل می گیرد. بدیهی است که دارو درمانی در این زمان تاثیر مثبت اما ناکافی برای رفع افسردگی سالمندان را دارد. از سایر مشکلات ثانویه کم تحرکی در سالمندان ، یبوست و مشکلات گوارشی را می توان نام برد ، که تاثیر بسیار زیادی در کیفیت زندگی روزمره سالمندان عزیز را دارد. روی هم رفته با شروع کم تحرکی سالمندان و ایجاد مشکلات ثانویه که پیش تر در مورد آن به اختصار صحبت شد ، زندگی اجتماعی سالمندان نیز دچار تغییرات منفی می شود ، به عنوان مثال ، زمان بیشتری که در خانه می مانند و به فعالیت های غیرگروهی و افسرده کننده ای مثل موبایل و تلویزیون برای مدت طولانی روی می آورند. پر واضح است که این مسیر پیش رونده و شایع منجر به افول و ضعیف شدن سالمندان می شود.
کم تحرکی در سالمندان چیست؟
افزایش سن تغییرات زیادی در بدن ایجاد می کند که بر تحرک، سطح انرژی و فعالیت کلی تأثیر می گذارد. کم تحرکی در سالمندان یک موضوع گسترده اما اغلب نادیده گرفته شده است که می تواند به طور قابل توجهی بر سلامت و کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. این می تواند منجر به بیماری های مزمن، از دست دادن استقلال و حتی طول عمر کوتاه تر شود.
کم تحرکی به حالتی اطلاق می شود که در آن فرد برای حفظ سلامتی خود به اندازه کافی حرکات فیزیکی یا ورزش نمی کند. این با رفتار بی تحرک که شامل نشستن یا دراز کشیدن طولانی مدت بدون حرکت زیاد است، متفاوت است. در حالی که هر دو می توانند مضر باشند، بی تحرکی به طور خاص منجر به ضعیف شدن عضلات، کاهش استقامت و افزایش آسیب پذیری نسبت به مسائل سلامتی می شود.
برای سالمندان، کم تحرکی اغلب به معنای دشواری در انجام وظایف اساسی روزانه مانند راه رفتن، لباس پوشیدن یا حتی ایستادن است. می تواند استقلال آنها را محدود کند و منجر به عوارض بیشتر شود. درک علل ریشه ای می تواند به یافتن راه حل های موثر برای بهبود رفاه آنها کمک کند.
علل شایع کم تحرکی در سالمندان
علل فیزیکی
بیماری های مزمن – بیماری هایی مانند آرتریت، بیماری قلبی و پوکی استخوان می توانند حرکت را دردناک و دشوار کنند.
مشکلات حرکتی – سفتی مفاصل، ضعف عضلانی و مشکلات تعادلی می تواند مانع از فعال ماندن سالمندان شود.
خستگی و انرژی کم – افزایش سن توانایی بدن برای تولید انرژی موثر را کاهش می دهد و منجر به خستگی سریعتر می شود.
علل روانی و عاطفی
افسردگی و اضطراب – شرایط سلامت روان می تواند انگیزه را کاهش دهد و انجام فعالیت بدنی را دشوارتر کند.
عدم علاقه یا انگیزه – برخی از سالمندان ممکن است به دلیل کسالت یا عادات گذشته نیازی به ورزش احساس نکنند.
ترس از آسیب دیدگی یا افتادن – بسیاری از افراد مسن نگران افتادن هستند، که آنها را برای حرکت در اطراف مردد می کند.
علل اجتماعی و زیست محیطی
فقدان حمایت اجتماعی – بدون تشویق خانواده یا دوستان، سالمندان ممکن است برای فعال ماندن احساس بی انگیزگی کنند.
محیط‌های زندگی ناامن – خانه‌هایی با طراحی ضعیف با پله‌ها، کف‌های لغزنده یا نور ناکافی می‌توانند حرکت را متوقف کنند.
دسترسی محدود به برنامه های ورزشی – برخی از سالمندان ممکن است در مناطقی زندگی کنند که گزینه های ورزشی مناسب برای سالمندان وجود ندارد.
عوارض و خطرات کم تحرکی در سالمندان
عوارض سلامت جسمانی
افزایش خطر بیماری های قلبی عروقی، از جمله بیماری های قلبی و سکته مغزی.
از دست دادن توده عضلانی که انجام کارهای روزانه را دشوارتر می کند.
احتمال چاقی، دیابت و فشار خون بالا بیشتر است.
عوارض سلامت شناختی و روانی
- خطر بیشتر ابتلا به زوال عقل یا بیماری آلزایمر.
- افزایش استرس و اضطراب به دلیل کاهش فعالیت بدنی.
- کاهش کلی کیفیت زندگی
- سالمندانی که غیر فعال می مانند اغلب توانایی خود را برای زندگی مستقل از دست می دهند.
- انزوای اجتماعی می تواند منجر به تنهایی و زوال ذهنی بیشتر شود.
روشهای درمان و مدیریت
در باشگاه سالمندی مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی خانه توانبخشی ، با شناخت کامل از این مسیر پیش رونده و آگاهی از مشکلات دوران سالمندی ، تمرینات مناسبی جهت جلوگیری از عامل اصلی و اولیه ، همان کم تحرکی در سالمندان ، ارائه می شود. این تمرینات متناسب با سایر مشکلات و بیماریهای فرد سالمند طراحی و انتخاب می شود. امید است با انجام مستمر این تمرین ها از خطرات کم تحرکی در دوران سالمندی جلوگیری شود.
سایر راهکارهای کمک به بهبود تحرک در سالمندان
- فیزیوتراپی می تواند به بازیابی تحرک و قدرت کمک کند.
- تنظیم داروهایی که ممکن است باعث خستگی شوند می تواند سطح انرژی را بهبود بخشد.
- ورزش های کم فشار مانند پیاده روی، یوگا و شنا به بهبود قدرت بدون فشار بیش از حد کمک می کنند.
- تمرینات قدرتی می تواند به حفظ توده عضلانی و جلوگیری از سقوط کمک کند.
- تشویق سالمندان به پیوستن به گروه های اجتماعی می تواند سطح فعالیت آنها را افزایش دهد.
- مشاوره روانشناسی می‌تواند مشکلات زمینه‌ای سلامت روان را برطرف کند.
- برنامه های ورزشی مبتنی بر جامعه انگیزه و فعالیت های ساختار یافته را فراهم می کند.
سوالات متداول
اولین علائم کم تحرکی در سالمندان چیست؟ علائم شامل ضعف عضلانی، کاهش استقامت، افزایش زمان نشستن و مشکل در انجام فعالیت های روزانه است.
یک فرد مسن روزانه چقدر باید ورزش کند؟ حداقل 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته توصیه می شود که شامل تمرینات قدرتی و تعادلی می شود.
آیا کم تحرکی می تواند باعث زوال ذهنی شود؟ بله، یک زندگی بی تحرک با خطر بالاتر زوال عقل و زوال شناختی مرتبط است.
راه های ساده برای تشویق سالمندان به حرکت بیشتر چیست؟ پیاده روی، باغبانی و شرکت در فعالیت های اجتماعی می تواند کمک کننده باشد.
چگونه رژیم غذایی بر سطح کم تحرکی در افراد مسن تأثیر می گذارد؟ یک رژیم غذایی متعادل غنی از پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی از سطح انرژی و عملکرد ماهیچه ها پشتیبانی می کند و حرکت را تقویت می کند.
