مشکلات حافظه پس از سکته مغزی یکی از پیامدهای کمتر قابل مشاهده اما عمیقاً تأثیرگذار سکته مغزی است. سکته مغزی می تواند عملکردهای مختلف مغز را مختل کند و منجر به مشکلاتی در یادآوری رویدادها، حفظ اطلاعات یا حتی شناخت عزیزان شود. سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که جریان خون به بخشی از مغز قطع یا کاهش می یابد و بافت مغز از اکسیژن و مواد مغذی محروم می شود. این می تواند باعث مرگ سلول های مغز در عرض چند دقیقه شود که منجر به اختلالات فیزیکی و شناختی شود.
شرکت در کلاسهای روزانه برای سالمندان که در مرکز نگهداری روزانه سالمندان خانه توانبخشی ارائه می شود کمک زیادی به بهبود مشکلات حافظه پس از سکته مغزی می کند.
سه نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد:
سکته مغزی ایسکمیک: در اثر انسداد یک رگ مغز توسط لخته خون ایجاد می شود.
سکته هموراژیک: ناشی از پارگی رگ خونی است که منجر به خونریزی در مغز می شود.
حمله ایسکمیک گذرا (TIA): اغلب به آن “سکته کوچک” می گویند، این یک انسداد موقت است که آسیب دائمی ایجاد نمی کند اما به عنوان یک علامت هشدار عمل می کند.
مغز به مناطقی تقسیم می شود که مسئول عملکردهای خاص هستند. سکته مغزی بسته به محل وقوع آن می تواند این نواحی را مختل کند. به عنوان مثال، آسیب به هیپوکامپ، منطقه ای حیاتی برای حافظه، اغلب منجر به مشکلات حافظه می شود.
نقش مغز در حافظه
حافظه شامل رمزگذاری، ذخیره و بازیابی اطلاعات است. این فرآیندها بر ساختارهای مختلف مغز از جمله هیپوکامپ، لوب فرونتال و لوب جداری متکی هستند.
- نواحی مغزی که معمولاً تحت تأثیر سکته مغزی قرار می گیرند
- هیپوکامپ: برای تشکیل و بازیابی خاطرات حیاتی است.
- لوب های پیشانی: برای حافظه فعال و تصمیم گیری بسیار مهم است.
- لوب گیجگاهی: با پردازش ورودی حسی و حفظ خاطرات بلند مدت مرتبط است.
مشکلات حافظه پس از سکته مغزی کوتاه مدت در مقابل حافظه بلند مدت
- حافظه کوتاه مدت: بازماندگان سکته ممکن است برای حفظ اطلاعات جدید، مانند به خاطر سپردن یک مکالمه از اوایل روز، دچار مشکل شوند.
- حافظه بلند مدت: برخی ممکن است به خاطر آوردن وقایع گذشته یا تشخیص چهره های آشنا برایشان مشکل باشد.
مشکلات حافظه پس از سکته مغزی فقط به دلیل آسیب فیزیکی نیست. پریشانی عاطفی، خستگی و استرس پس از سکته مغزی می تواند مسائل شناختی را تشدید کند.
نمونه هایی از مشکلات رایج حافظه
- فراموش کردن قرارها یا وظایف
- گم شدن وسایلی مانند کلید یا عینک
- تلاش برای پیگیری مکالمات
انواع مشکلات حافظه پس از سکته مغزی
فراموشی رتروگراد
این شامل فراموش کردن وقایع قبل از سکته مغزی است. خاطرات سال‌های پیش ممکن است دست نخورده باقی بمانند، اما رویدادهای اخیر ممکن است تار به نظر برسند.
فراموشی انتروگراد
این به مشکل در ایجاد خاطرات جدید پس از سکته اشاره دارد. بازماندگان ممکن است سؤالات را تکرار کنند یا چهره های جدید را به سرعت فراموش کنند.
سایر اختلالات رایج حافظه
- مشکل در حافظه کاری، تأثیرگذاری بر کارهایی مانند محاسبات ذهنی یا پیروی از دستورالعمل های چند مرحله ای.
- مشکلات حافظه معنایی که منجر به مشکل در یادآوری حقایق یا دانش عمومی می شود.
سایر چالش های شناختی مرتبط با سکته مغزی
مشکلات توجه و تمرکز
بسیاری از بازماندگان سکته مغزی برای تمرکز بر وظایف یا حفظ توجه خود برای مدت طولانی مشکل دارند. این می‌تواند فعالیت‌هایی مانند خواندن، تماشای تلویزیون یا حتی درگیر شدن در مکالمه را خسته‌کننده کند.
علائم: به راحتی حواس‌تان پرت می‌شود، مسیر وظایف را از دست می‌دهید، و با چندوظیفگی دست و پنجه نرم می‌کنید.
تأثیر: این چالش ها می توانند بهره وری را کاهش دهند و منجر به ناامیدی شوند.
مشکلات زبان و ارتباط
سکته مغزی می تواند توانایی های زبانی را مختل کند، وضعیتی که به نام آفازی شناخته می شود. بازماندگان ممکن است برای یافتن کلمات مناسب، پیروی از دستورالعمل ها یا تفسیر زبان پیچیده دچار مشکل شوند.
آفازی بیانی: مشکل در بیان افکار به صورت شفاهی یا نوشتاری.
آفازی دریافتی: مشکل در درک زبان گفتاری یا نوشتاری.
درمان حمایتی می تواند به طور قابل توجهی به بهبودی در این ناحیه کمک کند.
تشخیص مشکلات حافظه پس از سکته مغزی
علائم اولیه برای جستجو
تشخیص زودهنگام مشکلات حافظه می تواند به مداخلات موثرتری منجر شود. مراقب علائمی مانند:
- فراموش کردن رویدادها یا مکالمات اخیر
- مکرراً همان سؤالات را می پرسد.
- مشکل در سازماندهی افکار یا به خاطر سپردن مراحل یک فرآیند.
مدیریت مشکلات حافظه پس از سکته مغزی
درمان ها و درمان های پزشکی
برخی داروها و درمان ها ممکن است مشکلات حافظه را کاهش دهند:
داروها: داروهایی مانند دونپزیل که معمولاً برای آلزایمر استفاده می‌شود، ممکن است برای برخی از بازماندگان سکته مفید باشد.
گفتاردرمانی و کاردرمانی
تمرینات هدفمند می تواند به بازیابی عملکرد شناختی کمک کند.
توانبخشی ساختاریافته بر بازسازی مهارت های حافظه از طریق تکرار و تمرین تمرکز دارد:
تمرین های حافظه: استفاده از فلش کارت ها یا برنامه ها برای بهبود یادآوری.
نقش فعالیت بدنی
ورزش جریان خون را به مغز افزایش می دهد، به بهبودی و بهبود حافظه کمک می کند. فعالیت های ملایم مانند پیاده روی، شنا یا یوگا بسیار مفید هستند.
ارتباطات اجتماعی و تحریک ذهنی
درگیر شدن در فعالیت های اجتماعی می تواند باعث تحریک ذهنی و بهبود خلق و خو شود، که هر دو برای سلامت شناختی ضروری هستند. بیماران پس از سکته مغزی را تشویق کنید تا در سرگرمی ها، بازی ها یا بحث های گروهی شرکت کنند.
