تفاوت کودکان اتیسم و بیش فعال و شناخت آن ها برای والدین و متخصصان این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. اختلال طیف اتیسم (ASD) و اختلال نقص توجه – بیش فعالی (ADHD) دو مورد از شایع ترین شرایط رشد عصبی هستند. اگرچه آنها برخی علائم مشترک دارند، اما اساساً در علل، ویژگی ها و رویکردهای درمانی متفاوت هستند.
اختلالات طیف اوتیسم (ASD) و اختلال بیش فعالی با نقص توجه (ADHD) دو اختلال عصبی رشدی هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند. هر دو اختلال می‌توانند بر توانایی کودک در ارتباط برقرار کردن، یادگیری و تعامل با دیگران تأثیر بگذارند. با این حال، تفاوت‌های اساسی بین این دو اختلال وجود دارد که تشخیص و مداخله مناسب را ضروری می‌سازد.
اتیسم
اختلال طیف اتیسم یک وضعیت رشدی است که بر ارتباطات، مهارت‌های اجتماعی و رفتار تأثیر می‌گذارد. این یک اختلال طیفی است، به این معنی که علائم و شدت آن در بین افراد بسیار متفاوت است. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به حمایت قابل توجهی نیاز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است با چالش های خفیف به طور مستقل عمل کنند.
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب موارد زیر را نشان می دهند:
مشکلات ارتباطی: ممکن است با ارتباط کلامی و غیرکلامی دچار مشکل شوند. برخی از کودکان صحبت نمی کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است دارای تاخیر در گفتار یا الگوهای گفتاری غیر معمول باشند.
چالش های تعامل اجتماعی: ایجاد دوستی و درک نشانه های اجتماعی می تواند دشوار باشد. به عنوان مثال، ممکن است از تماس چشمی اجتناب کنند یا در تفسیر حالات چهره ناتوان باشند.
علایق محدود و رفتارهای تکراری: اوتیسم اغلب شامل تمرکز شدید روی موضوعات خاص یا اقدامات تکراری مانند دست زدن یا ردیف کردن اسباب بازی‌ها است.
علل و عوامل خطر
دلایل دقیق اوتیسم هنوز مشخص نیست، اگرچه تحقیقات به ترکیبی از تأثیرات ژنتیکی و محیطی اشاره می کند. سابقه خانوادگی، سن والدین و عوامل قبل از تولد ممکن است احتمال ابتلا به ASD را افزایش دهند.
بیش فعالی
اختلال کمبود توجه – بیش فعالی (ADHD) یک بیماری مزمن است که با الگوهای مداوم بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود. به طور معمول به سه نوع گروه بندی می شود:
نوع بی توجه: مشکل در تمرکز و سازماندهی ماندن.
نوع بیش فعال- تکانشی: انرژی بیش از حد و دشواری در انتظار برای نوبت.
نوع ترکیبی: ترکیبی از علائم بی توجهی و بیش فعالی.
ویژگی های کلیدی ADHD
مشکل در تمرکز: به راحتی دچار حواس پرتی می شود، فراموشکار و مستعد گم کردن وسایل خود است.
تکانشگری و بیش فعالی: قطع کردن مکالمات، ناتوانی در نشستن و بدون فکر انجام دادن کارها.
علل و عوامل خطر
ADHD یک پیوند ژنتیکی قوی با سایر عوامل مؤثر از جمله زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و قرار گرفتن در معرض سموم محیطی در دوران بارداری دارد.
تفاوت کودکان اتیسم و بیش فعال
هر دو شرایط دارای برخی ویژگی ها هستند، مانند مشکل در پیروی از دستورالعمل ها، چالش ها در مدرسه و مبارزه با کنترل هیجانات
تفاوت های کلیدی
ارتباط: کودکان اوتیستیک اغلب با مشکلات زبانی و تعامل اجتماعی روبرو هستند، در حالی که کودکان بیش فعال ممکن است بیش از حد صحبت کنند و مرتباً صحبت کنند.
رفتار: اوتیسم با رفتارهای تکراری و تمرکز شدید مشخص می شود، در حالی که ADHD شامل تکانشگری و توجه کوتاه است.
شرایط عاطفی: کودکان مبتلا به ADHD ممکن است با ناتوانی در کنترل هیجانات دست و پنجه نرم کنند، در حالی که کودکان اوتیستیک ممکن است به دلیل اضافه بار حسی دچار مشکلات عاطفی شوند.
تفاوت های تشخیصی کودکان اتیسم و بیش فعال
معیارهای تشخیصی اوتیسم
تشخیص اوتیسم شامل ارزیابی های رفتاری، غربالگری های رشدی و ارزیابی توسط متخصصانی مانند روانشناسان یا متخصصان اطفال رشدی است.
معیارهای تشخیصی ADHD
تشخیص ADHD معمولاً شامل پرسشنامه، مصاحبه با والدین و معلمان، و چک لیست علائم بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) است.
خطرات تشخیص اشتباه
به دلیل همپوشانی علائم، گاهی اوقات کودکان به اشتباه تشخیص داده می شوند. ارزیابی کامل توسط یک تیم چند رشته ای برای تشخیص دقیق ضروری است.
روشهای درمانی
درمان کودکان اتیسم
گزینه های درمانی
گفتار درمانی: به بهبود مهارت های ارتباطی کمک می کند.
کاردرمانی: بر یکپارچگی حسی و مهارت های زندگی روزمره تمرکز دارد.
تحلیل رفتار کاربردی (ABA): رفتارهای مثبت را تشویق می کند و رفتارهای مضر را کاهش می دهد.
پشتیبانی آموزشی
مدارس می توانند برنامه های آموزشی فردی را برای ارائه محیط های آموزشی مناسب اجرا کنند.
استراتژی های والدین
والدین می توانند با ایجاد برنامه های منظم، استفاده از وسایل کمک بصری و تقویت ارتباط از طریق صبر و ثبات، از کودکان اوتیستیک حمایت کنند.
مدیریت و حمایت از کودکان بیش فعال
مداخلات رفتاری
تکنیک هایی مانند تقویت مثبت و قوانین واضح به کودکان مبتلا به ADHD کمک می کند تا تکانشگری را مدیریت کنند و روی کارها تمرکز کنند.
رویکردهای آموزشی
امکانات کلاس درس، مانند زمان آزمون طولانی و نشستن دور از عوامل حواس پرتی، می تواند به طور قابل توجهی به یادگیری کمک کند.
نقش داروها
محرک هایی مانند متیل فنیدیت معمولاً در کنار گزینه های غیر محرک برای مدیریت علائم تجویز می شوند.
نتیجه گیری در تفاوت کودکان اتیسم و بیش فعال
اوتیسم و ADHD شرایطی متمایز با چالش ها و نقاط قوت منحصر به فرد هستند. در حالی که هر دو نیاز به حمایت مناسب دارند، درک تفاوت های آنها برای اطمینان از دریافت مراقبت مناسب از کودکان کلیدی است. با تقویت همدلی، آگاهی و همکاری، والدین، مربیان و متخصصان می توانند محیطی را ایجاد کنند که در آن هر کودکی شکوفا شود.
سوالات متداول
آیا کودک می تواند هم اوتیسم و هم ADHD داشته باشد؟
بله، ممکن است کودکی با هر دو بیماری تشخیص داده شود.
چگونه می توانم بفهمم فرزندم ADHD یا اوتیسم دارد؟
برای ارزیابی جامع با یک متخصص کاردرمانی مشورت کنید، زیرا علائم ممکن است همپوشانی داشته باشند.
آیا دارو برای کودکان مبتلا به اوتیسم موثر است؟
در حالی که هیچ دارویی برای خود اوتیسم وجود ندارد، درمان ها ممکن است به مدیریت علائم خاصی مانند اضطراب یا بیش فعالی کمک کنند.
مداخله زودهنگام چه نقشی دارد؟
مداخله زودهنگام با رسیدگی فوری به تاخیرهای رشدی، نتایج را بهبود می بخشد.
