تاخیر کلامی در کودکان به موقعیتی اشاره دارد که در آن توانایی کودک در صحبت کردن یا استفاده از زبان از نقاط عطف رشد معمولی عقب تر است. برای برخی از کودکان غیرمعمول نیست که مهارت های گفتاری را با سرعت خودشان رشد دهند، اما تاخیرهایی که فراتر از زمان بندی‌های مورد انتظار باقی می‌مانند می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات اساسی باشد. کودکان با تاخیر کلامی ممکن است برای تشکیل کلمات، ترکیب جملات یا درک زبان گفتاری دچار مشکل شوند.
تاخیر کلامی در کودکان اغلب ریشه در عوامل پیچیده ای دارد که نیاز به بررسی دارند. نادیده گرفتن دیر حرف زدن کودکان می تواند منجر به از دست رفتن فرصت ها برای مداخله زودهنگام شود که برای نتایج بهتر درمانی بسیار مهم است.
گفتاردرمانی موثرترین راهکار در مدیریت تاخیر گفتار در کودکان است که در خانه توانبخشی – بهترین گفتاردرمانی شمال تهران – ارائه می شود.
تاخیر کلامی در کودکان از چه سنی نیاز به پیگیری دارد؟
رشد گفتار عموماً از یک مسیر قابل پیش بینی پیروی می کند. در 12 ماهگی، بیشتر نوزادان کلمات ساده‌ای مانند «مامان» یا «بابا» می‌گویند. در دو سالگی، آنها معمولاً عبارات کوتاهی را تشکیل می دهند. کودکی که نتواند این نقاط عطف را برآورده کند ممکن است با تاخیر کلامی مواجه شود.
نشانه‌های تاخیر کلامی شامل واژگان محدود برای سن، مشکل در ترکیب کلمات و چالش در درک دستورالعمل‌های اساسی است.
علائم هشداردهنده تاخیر کلامی در کودکان در سنین مختلف:
- تا 12 ماهگی: کودک سعی نمی‌کند با صداها، حرکات یا کلمات با شما ارتباط برقرار کند.
- تا 18 ماهگی: کودک حرکت را به صدا ترجیح می‌دهد، صداها را به خوبی تقلید نمی‌کند و درخواست‌های شفاهی ساده را درک نمی‌کند.
- تا 2 سالگی: کودک حداقل از 50 کلمه استفاده نمی‌کند.
- 2 تا 3 سالگی: کودک نمی‌تواند جملات ساده بسازد و منظور خود را به طور واضح بیان کند.
- 3 سال به بالا: کودک در درک و بیان مفاهیم پیچیده‌تر مشکل دارد.
اگر کودک شما علائم تاخیر کلامی را نشان می‌دهد، بهتر است به پزشک متخصص اطفال یا گفتاردرمانگر مراجعه کنید. پزشک با بررسی دقیق کودک، علت تاخیر کلامی را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز می‌کند.
علل تاخیر کلامی در کودکان
عوامل بیولوژیکی و ژنتیکی
ژنتیک اغلب نقش مهمی در رشد گفتار دارد. سابقه خانوادگی اختلالات گفتار و زبان می تواند احتمال تاخیر کلامی را در کودکان افزایش دهد. علاوه بر این، شرایطی مانند سندرم داون یا اختلالات شنوایی از عوامل شایع آن هستند.
تأثیرات محیطی و اجتماعی
کودکانی که در محیط‌هایی با تعامل کلامی محدود بزرگ می‌شوند ممکن است با تاخیر مواجه شوند. اگر کودکی در معرض تجربیات زبانی غنی قرار نگیرد، رشد گفتار او ممکن است مانع شود. به طور مشابه، غفلت یا ضربه نیز می تواند در این امر نقش داشته باشد.
اختلالات و شرایط عصبی
برخی از بیماری‌های عصبی، مانند اختلال طیف اوتیسم (ASD) یا فلج مغزی، اغلب با تاخیر در رشد گفتار مرتبط هستند. این شرایط می تواند بر توانایی کودک برای پردازش و تولید زبان به طور موثر تأثیر بگذارد.
مداخلات درمانی
گفتار درمانی
گفتاردرمانگرها برای شناسایی و رسیدگی به چالش های خاص گفتار و زبان آموزش دیده اند. آنها از تمرین ها و تکنیک های مناسب برای کمک به کودکان برای بهبود بیان، واژگان و درک مطلب استفاده می کنند.
کاردرمانی
برای کودکانی که تاخیر کلامی آنها ناشی از مشکلات مهارت حرکتی است، کاردرمانی می تواند مکمل گفتار درمانی باشد. به آنها در هماهنگی حرکتی و گفتاری کمک می کند و توانایی آنها را در تولید صداها و کلمات بهبود می بخشد.
ایجاد یک محیط غنی از زبان
والدین می توانند با صحبت کردن، آواز خواندن و گفتگو با فرزندان خود در طول روز رشد گفتار را تقویت کنند. نامگذاری اشیا، روایت کردن فعالیت ها و پاسخ دادن به تلاش های کودک برای برقراری ارتباط استراتژی های موثری هستند.
تشویق ارتباط از طریق بازی
بازی های تعاملی یا بازی با اسباب بازی هایی که نقش آفرینی را تقلید می کنند، می توانند کودکان را تشویق به استفاده و درک زبان کنند. خواندن کتاب های مصور با هم و بحث در مورد داستان راه عالی دیگری برای ایجاد دایره لغات است.
جلوگیری از تاخیر کلامی
صحبت با نوزادان و کودکان نوپا
یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین راه‌ها برای جلوگیری از تأخیر کلامی از طریق تعامل کلامی مداوم است. صحبت کردن با نوزادان، حتی قبل از اینکه بتوانند پاسخ دهند، به آنها کمک می کند تا کلمات را با اشیا و اعمال مرتبط کنند. فعالیت‌های ساده مانند روایت کردن روال‌های روزمره یا توصیف محیط اطراف می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر یادگیری زبان تأثیر بگذارد.
خواندن و قصه گویی
خواندن برای کودکان از سنین پایین عشق به زبان را تقویت می کند و رشد واژگان را تشویق می کند. قصه‌گویی، به‌ویژه زمانی که تعاملی باشد، به کودکان کمک می‌کند ساختار جملات را درک کنند و مهارت‌های شنیداری را توسعه دهند.
سوالات متداول
1. تاخیر کلامی در کودکان چقدر شایع است؟
تأخیرهای کلامی نسبتاً رایج است و حدود 10 تا 15 درصد از کودکان نوپا و کودکان پیش دبستانی را تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال، شدت و علل زمینه‌ای می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
2. آیا تاخیر کلامی خود به خود حل می شود؟
در برخی موارد، کودکان با تاخیر خفیف بدون مداخله رشد می کنند. با این حال، تأخیرهای شدید اغلب به کمک یک متخصص گفتاردرمانی نیاز دارند تا اطمینان حاصل شود که بر رشد بلندمدت تأثیر نمی گذارند.
3. بهترین سن برای شروع گفتار درمانی چه سنی است؟
گفتار درمانی می تواند از 18 ماهگی شروع شود اگر تاخیرها آشکار باشد. مداخله زودهنگام بسیار مهم است، زیرا کودکان کوچکتر به درمان بهتر پاسخ می دهند.
4. چگونه والدین می توانند بین تاخیر کلامی و اوتیسم تفاوت قائل شوند؟
در حالی که تاخیر کلامی می تواند از علائم اوتیسم باشد، همه کودکان مبتلا به تاخیر گفتاری مبتلا به اوتیسم نیستند. اوتیسم معمولاً شامل علائم اضافی مانند مشکلات در تعامل اجتماعی و رفتارهای تکراری است. یک ارزیابی دقیق توسط متخصص می تواند وضوح را ارائه دهد.
5. آیا کودکان دوزبانه بیشتر دچار تاخیر کلامی می شوند؟
کودکان دوزبانه ممکن است در ابتدا زبان ها را با هم ترکیب کنند، که می تواند به عنوان یک تاخیر ظاهر شود، اما این معمولا موقتی است. تحقیقات نشان می دهد که دوزبانگی باعث تاخیر کلامی طولانی مدت نمی شود و حتی می تواند توانایی های شناختی را افزایش دهد.
