اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال یک مشکل شایع است که بسیاری از والدین و معلمان با آن درگیر هستند. نوشتن یک مهارت ضروری است که به کودکان اجازه می دهد افکار، ایده ها و خلاقیت خود را بیان کنند. با این حال، برای برخی از کودکان – به ویژه آنهایی که اختلال نقص توجه – بیش فعالی یا ADHD دارند – نوشتن می تواند چالش مهمی باشد. این مبارزه اغلب از وضعیتی به نام دیسگرافیا، یک اختلال یادگیری خاص که بر توانایی های نوشتن تأثیر می گذارد، ناشی می شود. کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است در تمرکز بر روی کارهای نوشتاری، سازماندهی افکار خود یا حتی در دست گرفتن مداد دچار مشکل باشند که این منجر به بروز نشانه های اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال می شود.
اختلال نوشتاری به مشکل همیشگی در دست خط، املا یا سازماندهی بیان نوشتاری، با وجود هوش و فرصت های آموزشی کافی اشاره دارد. این اختلال در دسته اختلالات یادگیری خاص (SLD) قرار می گیرد و معمولاً به عنوان دیسگرافیا شناخته می شود.
اختلال نوشتن چه تفاوتی با سایر اختلالات یادگیری دارد؟
برخلاف نارساخوانی که بر مهارت‌های خواندن تأثیر می‌گذارد، اختلالات نوشتاری عمدتاً روی دست‌خط، املا و ترکیب تأثیر می‌گذارد.
برخلاف دیسکالکلولیا، که بر توانایی‌های ریاضی تأثیر می‌گذارد، اختلالات نوشتاری در توانایی ساختن افکار بر روی کاغذ اختلال ایجاد می‌کند.
اغلب با اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) همراه است و تمرکز و تکمیل تکالیف نوشتاری را برای کودکان چالش برانگیزتر می کند.
متخصصان ما در خانه توانبخشی – بهترین کاردرمانی شمال تهران – خدمات تخصصی کاردرمانی برای انواع اختلالات یادگیری را ارائه می دهند.
ارتباط اختلال نوشتن و بیش فعالی
تکانشگری: کودکان بیش فعال ممکن است بدون سازماندهی افکار خود در انجام کارهای نوشتن عجله کنند.
بی توجهی: آنها ممکن است برای تمرکز بر روی یکنواختی املایی، دستور زبان یا دست خط مشکل داشته باشند.
کمبود مهارت های حرکتی: بسیاری از کودکان بیش فعال نیز مهارت های حرکتی ظریف ضعیفی دارند که دست خط را از نظر فیزیکی دشوار می کند.
علل اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال
عوامل عصبی
مطالعات تصویربرداری از مغز نشان می دهد که کودکان مبتلا به دیسگرافی تفاوت هایی در نواحی مغزی دارند که مسئول کنترل حرکتی ظریف و پردازش زبان هستند.
اختلال عملکرد اجرایی مرتبط با ADHD بر برنامه ریزی، سازماندهی و توجه تأثیر می گذارد و نوشتن را به یک کار دشوار تبدیل می کند.
ژنتیک
اختلالات یادگیری اغلب ریشه ژنتیکی دارد. اگر والدین یا خواهر و برادری با مشکلات نوشتاری دست و پنجه نرم کرده باشند، احتمال ابتلای کودک به دیسگرافی بیشتر است.
تاثیرات محیطی
- عدم رشد صحیح مهارت های حرکتی در اوایل دوران کودکی
- استراتژی های آموزشی ضعیف یا کمبود امکانات در مدرسه
- استرس یا اضطراب عاطفی در مورد وظایف نوشتن
علائم اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال
شناخت زودهنگام علائم می تواند به ارائه مداخلات صحیح کمک کند. در اینجا برخی از علائم رایج وجود دارد:
دست خط ضعیف
- اندازه حروف نامرتب و ناسازگار
- مشکل در حفظ فاصله بین کلمات
- پاک کردن و اصلاحات مکرر
مشکل در املا و گرامر
- با تشکیل حروف و اختلاط حروف بزرگ/کوچک دست و پنجه نرم می کند
- حذف یا اضافه کردن حروف اضافی به کلمات
- درک ضعیف از ساختار جمله
مشکل با ساختار جمله و سازمان
- نوشتن افکار به ترتیب درهم یا غیرمنطقی
- مشکل در انتقال بین ایده ها
- ناتوانی در ساخت جملات کامل و معنی دار
در مهارت های حرکتی ظریف مشکل دارد
- گرفتن نامناسب مداد یا حرکت مچ دست
- خستگی یا ناراحتی هنگام نوشتن
- مشکل در کارهایی که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارند
اجتناب از فعالیت های نوشتاری
- ترجیح ارتباط شفاهی بر نوشتاری
- در طول تکالیف نوشتن ناامید یا مضطرب می شود
- برای تکمیل کار نوشتاری زمان زیادی صرف می شود
روشهای درمان اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال
مدیریت اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال نیازمند ترکیبی از مداخلات درمانی، آموزشی و فناوری است. حمایت اولیه می تواند مهارت های نوشتاری و اعتماد به نفس کودک را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
کاردرمانی برای بهبود نوشتار
کاردرمانگران به کودکان کمک می کنند تا مهارت های حرکتی ظریف لازم برای نوشتن را توسعه دهند. برخی از استراتژی ها عبارتند از:
تمرینات تقویتی دست: فعالیت هایی مانند فشردن توپ های استرس، بازی با خاک رس، یا استفاده از موچین، مهارت انگشتان را بهبود می بخشد.
آموزش گرفتن مداد: این آموزش ها می تواند نگه داشتن و کنترل ابزار نوشتاری را آسان تر کند.
تمرین های دست‌نویسی: جلسات تمرین ساختاریافته با تمرکز بر شکل‌گیری حروف و فاصله‌گذاری، خوانایی را بهبود می‌بخشد.
مداخلات آموزشی و پشتیبانی برای بهبود اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال
معلمان می توانند نقشی حیاتی در کمک به موفقیت کودکان مبتلا به اختلالات نوشتاری ایفا کنند. استراتژی های مفید عبارتند از:
ارائه زمان اضافی برای تکالیف کتبی برای کاهش ناامیدی و تشویق تلاش.
اجازه دادن پاسخ های شفاهی به جای آزمون های کتبی برای ارزیابی دانش بدون بار دست خط.
استفاده از سازمان‌دهنده‌های گرافیکی و قالب‌های ساختاریافته برای کمک به سازماندهی ایده قبل از نوشتن.
راهبردهای رفتاری و شناختی
تقسیم وظایف نوشتن به مراحل کوچکتر باعث کاهش خستگی در حین نوشتن می شود.
استفاده از انگیزه های مبتنی بر پاداش، مانند تمجید یا مشوق های کوچک، تمرین مداوم را تشویق می کند.
تشویق تکنیک های ذهن آگاهی و آرامش برای کاهش اضطراب مربوط به نوشتن.
نقش والدین و معلمان در کمک به بهبود اختلال نوشتن در کودکان بیش فعال
هم والدین و هم معلمان باید با هم کار کنند تا محیط آموزشی حمایتی را فراهم کنند.
- تشویق تمرین نوشتن در محیطی بدون استرس
- یک فضای راحت با حداقل حواس پرتی ایجاد کنید.
- به جای جلسات طولانی و خسته کننده، جلسات کوتاه و مکرر نوشتن را در نظر بگیرید.
- اجازه دهید کودکان در مورد موضوعاتی که از آنها لذت می برند بنویسند تا تعامل را افزایش دهند.
- معلمان می توانند از وسایل کمک بصری و تکنیک های یادگیری چند حسی برای سهولت دسترسی بیشتر نوشتن استفاده کنند.
