آیا کودک من در طیف اتیسم قرار دارد؟ این یک سوال مهم و نگران کننده برای بسیاری از والدین است که از متخصصان می پرسند. اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک وضعیت عصبی رشدی است که بر نحوه درک فرد از جهان و تعامل با دیگران تأثیر می گذارد. مهم ترین نشانه های این اختلال ، مشکلات در در برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی و همچنین رفتارهای تکراری است اگرچه هر کودک مبتلا به اوتیسم این بیماری را با علائم متفاوتی تجربه می کند، به همین دلیل است اختلال طیف پشت نام اتیسم می آید ، چراکه طیف وسیعی از علائم و نشانه ها در مبتلایان دیده می شود.
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک بیماری دائمی و غیرقابل درمان قطعی است که بر توانایی فرد برای برقراری ارتباط، اجتماعی شدن و پردازش اطلاعات حسی تأثیر می گذارد. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در این زمینه ها مشکلات قابل توجهی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است چالش های خفیف تری داشته باشند.
آیا کودک من در طیف اتیسم قرار دارد؟
بسیاری از والدین وقتی متوجه رفتارهای غیرعادی یا تاخیر در گفتار و مهارت های اجتماعی می شوند، تعجب می کنند که آیا فرزندشان در طیف اوتیسم قرار دارد یا خیر. در حالی که برخی از کودکان ممکن است علائم واضح را در اوایل کودکی نشان دهند، برخی دیگر ممکن است علائم ظریفی داشته باشند که با بزرگتر شدن آشکارتر می شوند. شناخت علائم اوتیسم و تشخیص زودهنگام و انجام مداخلات درمانی به موقع از اهمیت زیادی برخوردار است و به نتایج بهتر درمانی و توانبخشی می انجامد.
اوتیسم در درجه اول با تفاوت در ساختار و عملکرد مغز مرتبط است. تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به اوتیسم دارای الگوهای متمایز ارتباط عصبی هستند که بر نحوه پردازش اطلاعات تأثیر می گذارد. دانشمندان چندین ژن مرتبط با اوتیسم را شناسایی کرده اند، اگرچه هیچ ژن واحدی مسئول این بیماری نیست.
در حالی که علت دقیق اوتیسم هنوز ناشناخته است، محققان معتقدند که این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.
عوامل ژنتیکی
مطالعات نشان می دهد که ژن ها نقش مهمی در بروز اتیسم دارند.
برخی جهش های ژنتیکی با افزایش خطر ابتلا به اوتیسم مرتبط هستند.
اگر یکی از فرزندان خانواده مبتلا به اوتیسم باشد، احتمال ابتلای خواهر و برادری به آن بیشتر است.
تاثیرات محیطی
سن بالای والدین در زمان لقاح ممکن است خطر را افزایش دهد.
عوارض دوران بارداری و تولد، مانند وزن کم هنگام تولد یا کمبود اکسیژن، ممکن است در این امر نقش داشته باشد.
قرار گرفتن در معرض برخی از سموم و عفونت ها در دوران بارداری با اوتیسم مرتبط است.
تفاوت های عصبی
اسکن مغز تفاوت هایی را در رشد مغز در کودکان مبتلا به اوتیسم نشان داده است.
تفاوت در انتقال دهنده های عصبی، مانند سروتونین و دوپامین، ممکن است در رفتارهای اوتیسم نقش داشته باشد.
آیا کودک من در طیف اتیسم قرار دارد؟
هر کودک مبتلا به اوتیسم ویژگی های منحصر به فردی دارد، اما علائم رایج عبارتند از:
چالش های ارتباط اجتماعی
- تماس چشمی محدود
- مشکل در درک نشانه های اجتماعی
- ناتوانی در انجام و درک مکالمات پشت سر هم
- ترجیح دادن به تنهایی بازی کردن تا بازی با همسالان
رفتارهای تکراری و علایق محدود
- تکرار کلمات یا عبارات (اکولالیا)
- درگیر شدن در حرکات تکراری بدن، مانند تکان دادن دست و سر ، چرخیدن به دور خود
- وابستگی شدید به روال ها و ناراحتی زمانی که آنها مختل می شوند
- علاقه غیرمعمول به موضوعات خاص، مانند اعداد یا چیدن اسباب بازی ها در یک وضعیت ثابت
حساسیت های حسی
- حساسیت یا عدم پاسخ دهی به صداها، نورها، بافت ها یا بوها
- پرهیز از برخی غذاها به دلیل بیزاری از بافت یا طعم
- مشکل در هنگام قرار گیری در معرض صداهای بلند یا نورهای روشن
تاخیر در توسعه زبان
- صحبت نکردن تا 18 ماهگی
- مشکل در درک و استفاده از حرکات (مانند اشاره کردن، دست دادن)
- صحبت کردن با صدای روباتیک یا یکنواخت
علائم هشدار دهنده اولیه اوتیسم در نوزادان و کودکان نوپا
برخی از شاخص های اولیه اوتیسم عبارتند از:
- عدم پاسخگویی به نام آنها تا 12 ماه
- اجتناب از تماس چشمی
- علاقه محدود به افراد یا تعاملات اجتماعی
- تاخیر در حرف زدن
- واکنش های غیرمعمول به تجربیات حسی
اوتیسم بر اساس میزان حمایت مورد نیاز به سه سطح طبقه بندی می شود:
سطح 1: نیاز به پشتیبانی
مشکلات اجتماعی و ارتباطی خفیف
قادر به عملکرد در زندگی روزمره با کمک های جزئی
سطح 2: نیاز به پشتیبانی قابل توجه
مشکلات بارزتر در تعامل اجتماعی
رفتارهای تکراری که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند
سطح 3: نیاز به پشتیبانی بسیار قابل توجه
اختلالات شدید در ارتباطات و رفتار
چالش های مهم در عملکرد روزانه
رویکردهای درمانی موثر برای اتیسم
هیچ درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد، اما روشهای درمانی مختلف می تواند به بهبود کیفیت زندگی کودک کمک کند.
رفتار درمانی (تحلیل رفتار کاربردی – ABA)
رفتار درمانی به کودکان کمک می کند تا مهارت های اجتماعی، ارتباطی و زندگی روزمره را توسعه دهند
گفتار درمانی
ارتباطات کلامی و غیر کلامی را بهبود می بخشد
به درک و استفاده مؤثر از زبان کمک می کند
کاردرمانی
از کودکان در رشد مهارت های حرکتی ظریف حمایت می کند
به مشکلات پردازش حسی کمک می کند
آموزش مهارت های اجتماعی
به کودکان می آموزد که چگونه با دیگران تعامل مناسب داشته باشند
از نقش آفرینی و سناریوهای زندگی واقعی استفاده می کند
سوالات متداول در ارتباط با این که آیا کودک من در طیف اتیسم قرار دارد؟
1. آیا اختلال طیف اوتیسم قابل بهبود و درمان قطعی است؟
نه، اوتیسم یک بیماری مادام العمر است، اما درمان می تواند به افراد کمک کند تا مهارت های اساسی خود را توسعه دهند.
2. آیا واکسن ها می توانند باعث اوتیسم شوند؟
خیر، تحقیقات گسترده هیچ ارتباطی بین واکسن و اوتیسم نشان نداده است.
3. اوتیسم در چه سنی قابل تشخیص است؟
اوتیسم را می توان از 18 ماهگی تشخیص داد، اگرچه برخی موارد در سالهای بعد شناسایی می شوند.
4. آیا کودک مبتلا به اوتیسم می تواند زندگی عادی داشته باشد؟
بله، با حمایت مناسب، بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم زندگی کامل و مستقلی دارند.
