کاردرمانی سندرم گیلن باره بخش مهمی از روند بهبودی برای افراد مبتلا به سندرم گیلن باره (GBS) است که در مرکز خانه توانبخشی ارائه می شود.
سندرم گیلن باره (GBS) یک اختلال خودایمنی نادر و بالقوه تهدید کننده زندگی است که بر سیستم عصبی محیطی تأثیر می گذارد. در GBS، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به اعصاب حمله می کند و باعث التهاب و آسیب به غلاف میلین (پوشش محافظ اعصاب) یا خود رشته های عصبی می شود. این منجر به قطع سیگنال های عصبی و ضعف عضلانی و در برخی موارد فلج می شود.
انواع سندرم گیلن باره
انواع مختلفی از GBS وجود دارد، از جمله:
پلی نوروپاتی دمیلینه کننده التهابی حاد (AIDP): شایع ترین نوع است که با آسیب به غلاف میلین اعصاب مشخص می شود.
سندرم میلر فیشر (MFS): یک نوع کمتر رایج است که اغلب با ضعف در عضلات چشم، مشکل در حرکات چشم و کمبود رفلکس مشخص می شود.
نوروپاتی آکسون حرکتی حاد (AMAN) و نوروپاتی حاد حرکتی آکسونی (AMSAN): انواع کمتر رایج، شامل آسیب به خود آکسون های عصبی.
علت دقیق سندرم گیلن باره همیشه مشخص نیست، اما اغلب یک عفونت پیش از آن ایجاد می‌شود که بیشتر از ویروس‌ها یا باکتری‌ها ناشی می‌شود. سیستم ایمنی، در حالی که با عفونت مبارزه می کند، ممکن است شروع به حمله به اعصاب محیطی کند که منجر به ایجاد GBS می شود. برخی از عفونت های مرتبط با GBS عبارتند از:
- کمپیلوباکتر ژژونی (یک علت شایع)
- سیتومگالوویروس (CMV)
- ویروس اپشتین بار (EBV)
- ویروس آنفولانزا
- ویروس زیکا
- مایکوپلاسما پنومونیه
- هپاتیت A، B، C
- اچ‌آی‌وی
معمولاً با ضعف و احساس سوزن سوزن شدن در پاها شروع می شود که سپس می تواند به سمت بازوها و قسمت بالایی بدن پیشرفت کند. این ضعف می تواند با مشکل در راه رفتن، مشکلات تنفسی و در موارد شدید فلج کامل همراه باشد. علائم اغلب در عرض چند هفته به اوج خود می رسند و می توانند به سرعت پیشرفت کنند.
تشخیص و درمان
تشخیص سندرم گیلن باره شامل ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و تست های عملکرد عصبی مانند مطالعات هدایت عصبی و سوراخ کمری برای تجزیه و تحلیل مایع مغزی نخاعی است. تشخیص زودهنگام برای درمان سریع بسیار مهم است.
درمان GBS در درجه اول بر مدیریت علائم، ارائه مراقبت های حمایتی و تسهیل بهبودی متمرکز است. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان با ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG): ایمونوگلوبولین های با دوز بالا برای سرکوب پاسخ ایمنی و کاهش التهاب عصبی تجویز می شوند.
پلاسمافرزیس (تبادل پلاسما): خون برای حذف آنتی بادی های مضر حمله کننده به اعصاب فیلتر می شود.
مراقبت های حمایتی: کمک به تنفس، نظارت بر عملکردهای حیاتی و جلوگیری از عوارضی مانند لخته شدن خون و زخم های فشاری.
کاردرمانی نقش مهمی در توانبخشی افراد مبتلا به سندرم گیلن باره (GBS) دارد. GBS یک اختلال خود ایمنی نادر است که سیستم عصبی محیطی را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به ضعف عضلانی و فلج می شود. هدف کاردرمانی کمک به بیماران برای بازیابی استقلال و بهبود توانایی خود در انجام فعالیت های روزانه است.
کاردرمانی سندرم گیلن باره
کاردرمانگران با ارزیابی توانایی های عملکردی، قدرت، دامنه حرکتی و هرگونه نقص در فعالیت‌های روزمره زندگی (ADL) بیمار شروع می‌کنند. این ارزیابی به آنها کمک می کند تا نیازهای خاص بیمار را درک کنند و یک برنامه درمانی شخصی طراحی کنند.
یکی از تمرکزهای اولیه کاردرمانی سندرم گیلن باره کمک به بیماران مبتلا به ADL مانند حمام کردن، لباس پوشیدن، نظافت، غذا خوردن و توالت است. درمانگران ممکن است از تکنیک‌های تطبیقی یا ابزارهای کمکی برای مدیریت بیشتر این وظایف در طول فرآیند بهبودی استفاده کنند.
سندرم گیلن باره می تواند باعث خستگی شدید شود، بنابراین کاردرمانگران تکنیک های صرفه جویی در انرژی را برای جلوگیری از اعمال بیش از حد به بیماران آموزش می دهند. آنها ممکن است انجام فعالیت‌هایی را در طول روز، استفاده از مکانیک مناسب بدن و یافتن راه‌های کارآمدتر برای انجام وظایف توصیه کنند.
متخصصان کاردرمانی سندرم گیلن باره بیماران را از طریق تمرینات خاص برای بهبود قدرت و استقامت عضلانی راهنمایی می کنند. تمرینات متناسب با توانایی های فرد طراحی شده و ممکن است شامل حرکات فعال و غیرفعال باشد.
GBS می تواند باعث سفتی مفاصل شود، بنابراین درمانگران برای جلوگیری از انقباض و بهبود تحرک روی حفظ یا بهبود دامنه حرکتی بیمار کار می کنند.
مواجهه با یک بیماری شدید مانند GBS می تواند عوارض عاطفی بر بیماران بگذارد. متخصصان کاردرمانی سندرم گیلن باره حمایت عاطفی، راهبردهای مقابله ای و انگیزه ای را برای کمک به بیماران ارائه می دهند تا در توانبخشی خود ادامه دهند.
سندرم گیلن باره می تواند بر تعادل و هماهنگی تأثیر بگذارد و فعالیت هایی مانند راه رفتن و ایستادن را دشوار کند. کاردرمانگران از تمرینات مختلفی برای تقویت تعادل و مهارت های هماهنگی استفاده می کنند که برای فعالیت های روزانه ضروری است.
برای بیمارانی که ضعف در دست ها و انگشتان خود را تجربه می‌کنند، کاردرمانگران ممکن است مداخلاتی را برای بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف مورد نیاز برای کارهایی مانند نوشتن، استفاده از ظروف، و بستن دکمه‌های لباس ارائه دهند.
