عقب زدگی زانو در کودکان شرایطی است که در آن مفصل زانو بیش از حد به سمت عقب خم می شود و بیش از دامنه حرکتی طبیعی خود قرار می گیرد. در حالی که برخی از انعطاف پذیری ها طبیعی است، افزایش قابل توجهی می تواند منجر به ناراحتی، بی ثباتی یا حتی مشکلات مفصلی طولانی مدت شود. رسیدگی زودهنگام به این وضعیت می تواند به پیشگیری از عوارض و تضمین رشد جسمانی سالم کودک کمک کند. تمرینات ورزشی که متخصصان فیزیوتراپی و کاردرمانی در خانه توانبخشی در نظر می گیرند نقش مهمی در درمان عقب زدگی زانو در کودکان دارد.
عقب زدگی زانو در کودکان به عقب رفتن بیش از حد مفصل زانو بیش از وضعیت صاف طبیعی آن اشاره دارد. زانوی یک کودک معمولی دامنه حرکت محدودی را امکان پذیر می کند که در برخی موارد تا 10 درجه گسترش می یابد. با این حال، اکستنشن بیش از این محدوده می تواند رباط ها، تاندون ها و سایر ساختارها را تحت فشار قرار دهد و باعث بی ثباتی بالقوه شود. این خم شدن بیش از حد ممکن است در حین فعالیت هایی که شامل حرکات ناگهانی پا یا فشار مکرر است، ایجاد شود.
- علائم قابل مشاهده: انحنای رو به عقب در پای کودک هنگام ایستادن.
- درد و ناراحتی: شکایت از درد زانو، به ویژه پس از فعالیت بدنی یا ایستادن طولانی مدت.
- اثرات دراز مدت: بدون مداخله، هایپراکستنشن می تواند منجر به بی ثباتی مزمن، درد مفاصل و حتی آرتریت زودرس شود.
تشخیص عقب زدگی زانو در کودکان شامل ترکیبی از معاینه فیزیکی و مطالعات تصویربرداری برای تعیین شدت و علل زمینه ای است. تشخیص زودهنگام و دقیق برای جلوگیری از عوارض طولانی مدت حیاتی است.
- معاینه بالینی: یک متخصص اطفال یا متخصص ارتوپدی معمولاً با مشاهده وضعیت بدن، راه رفتن و دامنه حرکت کودک شروع می کند. آنها ممکن است به آرامی زانو را دستکاری کنند تا ثبات رباط و هم ترازی مفصل را ارزیابی کنند.
- تست های تصویربرداری: اشعه ایکس اغلب برای رد بدشکلی یا شکستگی استخوان استفاده می شود، در حالی که MRI می تواند تصاویر دقیقی از ساختارهای بافت نرم، مانند رباط ها و غضروف ها ارائه دهد.
- تجزیه و تحلیل راه رفتن: برای کودکان با مشکلات عملکردی، تجزیه و تحلیل راه رفتن به شناسایی الگوهای راه رفتن غیرعادی ناشی از افزایش کشش کمک می کند. این ارزیابی به ویژه برای درمان مناسب مفید است.
یک تشخیص دقیق نه تنها وجود هیپراکستنشن را تایید می کند، بلکه عوامل بالقوه کمک کننده مانند عضلات ضعیف یا ناهنجاری های ساختاری را نیز روشن می کند.
علل عقب زدگی زانو در کودکان
استعداد ژنتیکی: برخی از کودکان به طور طبیعی رباط‌های شلتری دارند، وضعیتی که به نام شلی رباط شناخته می‌شود، که احتمال ابتلای آنها به عقب زدگی بیش از حد را افزایش می‌دهد.
فعالیت بدنی و ضربه: ورزش های شدید یا ضربه های ناگهانی، مانند زمین خوردن یا برخورد شدید، می تواند مفصل زانو را از محدوده طبیعی خود دور کند.
شرایط پزشکی زمینه‌ای: برخی اختلالات عصبی یا بیماری‌های بافت همبند مانند سندرم اهلرز-دانلوس می‌توانند کودکان را بیشتر مستعد ابتلا به عقب زدگی زانو کند.
برخی از عوامل خطر نیز عبارتند از :
مراحل رشد: کودکان نوپا که راه رفتن را یاد می‌گیرند ممکن است به دلیل ضعف عضلات پا، عقب زدگی موقتی در زانو را تجربه کنند.
مشارکت ورزشی: فعالیت هایی مانند ژیمناستیک، رقص یا فوتبال که فشار قابل توجهی بر زانو وارد می کند، می تواند این بیماری را تشدید کند.
عوامل مؤثر: وضعیت بدنی نامناسب، صافی کف پا یا کفش نامناسب ممکن است در بروز این ناهنجاری نقش داشته باشند.
گزینه های درمانی برای عقب زدگی زانو در کودکان
درمان به شدت بیماری و علل زمینه‌ای آن بستگی دارد. اکثر موارد را می توان بدون جراحی با یک رویکرد مناسب مدیریت کرد.
فیزیوتراپی و کاردرمانی: تمرینات فیزیوتراپی و کاردرمانی سنگ بنای درمان این عارضه هستند. تمرینات تقویتی عضلات چهارسر ران و همسترینگ، همراه با حرکات کششی، ثبات و انعطاف زانو را بهبود می بخشد.
بریس‌ها و ارتوزها: بریس‌های تخصصی به محدود کردن حرکات بیش از حد زانو کمک می‌کنند و در حین فعالیت بدنی حمایت می‌کنند. ارتزهای سفارشی می توانند همراستایی پا را اصلاح کنند، که به طور غیرمستقیم روی موقعیت زانو تأثیر می گذارد.
مداخله جراحی: در موارد نادر و شدید که درمان های محافظه کارانه با شکست مواجه می شوند، ممکن است برای ترمیم رباط های آسیب دیده یا اصلاح ساختار نیاز به جراحی باشد.
سوالات متداول
1. چگونه والدین می توانند از عقب زدگی زانو در کودکان خود جلوگیری کنند؟
تشویق وضعیت بدنی مناسب، آموزش تکنیک‌های حرکت ایمن و اطمینان از گرم کردن قبل از فعالیت بدنی می‌تواند به جلوگیری از عقب زدگی زانو کمک کند. استفاده از کفش های حمایتی و پرهیز از فشار بیش از حد نیز مهم است.
2. آیا برای هایپراکستنشن شدید زانو همیشه نیاز به جراحی است؟
خیر، جراحی معمولاً برای موارد شدید که مداخلات غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و بریس‌ها بی‌اثر هستند، اختصاص دارد. اکثر کودکان بدون نیاز به جراحی بهبود می یابند.
3. آیا ورزش های خاصی وجود دارد که باید برای کودکان مبتلا به عقب زدگی زانو پرهیز کرد؟
ورزش های پرتحرک مانند ژیمناستیک یا فوتبال ممکن است این بیماری را تشدید کند. با این حال، با اقدامات احتیاطی مناسب مانند بریس ها یا تکنیک های اصلاح شده، شرکت در اکثر فعالیت ها امکان پذیر است.
