اختلالات خواب در کودکان می تواند اثرات قابل توجهی بر سلامت جسمی، شناختی و عاطفی آنها داشته باشد. خواب نقش مهمی در رشد و تکامل کودکان دارد، با این حال بسیاری از جوانان در هنگام دریافت خواب کافی با چالش هایی مواجه می شوند. از پرت کردن و چرخش به شرایط جدی تر مانند آپنه خواب. درک این اختلالات، علل آنها و نحوه رسیدگی به آنها برای والدینی که می خواهند سلامت و شادی فرزندان خود را تضمین کنند، کلیدی است. اختلال خواب به هر شرایطی گفته می شود که به طور منظم توانایی به خواب رفتن، خواب ماندن یا رسیدن به خواب باکیفیت و آرام را مختل کند. برای کودکان، اختلالات خواب می تواند رشد آنها را به گونه ای متفاوت از بزرگسالان تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که بزرگسالان ممکن است از خستگی یا بهره وری پایین رنج ببرند، کودکان اغلب تاثیرات عمیق تری مانند تاخیر در رشد فیزیکی، بی ثباتی خلق و خو و مشکلات شناختی را تجربه می کنند.
خواب سنگ بنای سلامت کودک است و بر همه چیز از رشد فیزیکی گرفته تا عملکرد مغز تاثیر می گذارد. در طول خواب، بدن کودکان هورمون های رشد ضروری برای رشد آنها را ترشح می کند. خواب همچنین یادگیری و خاطرات را تثبیت می کند و آن را برای آموزش آنها حیاتی می کند. علاوه بر این، خواب کافی به تنظیم هیجانات، کاهش تحریک پذیری و کج خلقی، که در کودکان کم خواب رایج است، کمک می کند. بدون خواب با کیفیت کافی، کودکان ممکن است از نظر تحصیلی و اجتماعی دچار مشکل شوند.
متخصصان ما در مرکز خانه توانبخشی می توانند راهکارهای موثری را برای کمک به بهبود اختلالات خواب در کودکان ارائه دهند.
رایج ترین اختلالات خواب در کودکان
چندین اختلال خواب وجود دارد که معمولاً کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد، و درک آنها می تواند به والدین کمک کند تا مشکلات احتمالی را در مراحل اولیه تشخیص دهند:
- بی خوابی
- آپنه خواب
- وحشت های شبانه
- راه رفتن در خواب
- سندرم پای بی قرار
هر یک از این موارد متفاوت ظاهر می شوند و نیاز به رویکردهای مناسب برای درمان دارند.
بی خوابی در کودکان
بی خوابی به مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب اشاره دارد، حتی زمانی که به کودک فرصت استراحت داده می شود. علل شایع بی خوابی در کودکان عبارتند از: اضطراب، استرس، برنامه خواب نامنظم و گاهی اوقات حتی رژیم غذایی. کودکان مبتلا به بی خوابی ممکن است در طول روز بی قرار، تحریک پذیر و مشکل تمرکز داشته باشند. هنگامی که درمان نشود، می تواند در یادگیری و بهزیستی کلی اختلال ایجاد کند.
آپنه خواب در کودکان
آپنه خواب، به ویژه آپنه انسدادی خواب (OSA)، زمانی رخ می دهد که راه هوایی کودک در طول خواب تا حدی یا به طور کامل مسدود شود و باعث توقف موقت تنفس او شود. این وضعیت اغلب با بزرگ شدن لوزه ها یا آدنوئیدها مرتبط است و کودکان مبتلا به OSA ممکن است با صدای بلند خروپف کنند، هوا نفس بکشند یا خواب ناآرام داشته باشند. با گذشت زمان، آپنه خواب می تواند منجر به تاخیر در رشد، مشکلات رفتاری و مشکلات قلبی شود، اگر به درستی مدیریت نشود.
وحشت های شبانه
وحشت‌های شبانه دوره‌هایی هستند که در آن کودکان ناگهان در حالت ترس از خواب بیدار می‌شوند، اغلب جیغ می‌زنند، عرق می‌کنند یا به اطراف کوبیده می‌شوند. برخلاف کابوس‌های شبانه، کودکانی که وحشت‌های شبانه را تجربه می‌کنند معمولا از اتفاقی که در حال رخ دادن است آگاه نیستند و هیچ خاطره‌ای از رویداد روز بعد ندارند. این‌ها می‌توانند برای والدین ناراحت‌کننده باشند، اما عموماً بی‌ضرر هستند و با بزرگتر شدن کودک برطرف می‌شوند. کاهش استرس و ایجاد یک روال آرامبخش قبل از خواب می تواند به به حداقل رساندن دفعات آن کمک کند.
راه رفتن در خواب در کودکان
راه رفتن در خواب یکی دیگر از اختلالات رایج است، به ویژه در کودکان 4 تا 8 ساله. ممکن است کودک در حالی که هنوز خواب است از رختخواب بلند شود و راه برود و کارهایی مانند باز کردن درها یا حرکت دادن اشیا را انجام دهد. ایمنی دغدغه اصلی راه رفتن در خواب است، بنابراین والدین تشویق می شوند برای جلوگیری از حوادث، خانه را ایمن کنند. هدایت آرام کودک خوابگرد به رختخواب بهترین اقدام بدون بیدار کردن ناگهانی اوست.
سندرم پای بی قرار
سندرم پاهای بی قرار (RLS) باعث میل غیر قابل مقاومت برای حرکت دادن پاها می شود که اغلب با احساسات ناراحت کننده همراه است. در حالی که در بزرگسالان شایع تر است، می تواند کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بچه‌های مبتلا به RLS ممکن است در خوابیدن در شب مشکل داشته باشند که منجر به خواب پراکنده می‌شود. این وضعیت گاهی اوقات می تواند با کمبود آهن مرتبط باشد، بنابراین در صورت بروز علائم ضروری است که با پزشک مشورت کنید.
علل اختلالات خواب در کودکان
اختلالات خواب در کودکان را می توان به عوامل مختلفی نسبت داد. برخی از کودکان مشکلات خواب را از والدین خود به ارث می برند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به دلیل عوامل محیطی مانند سر و صدا، نور یا استرس به آن مبتلا شوند. در برخی موارد، شرایط پزشکی مانند آسم، آلرژی یا اختلالات سلامت روان مانند ADHD و اضطراب می‌توانند الگوهای خواب را مختل کنند. شناسایی علت اصلی برای یافتن درمان مناسب کلیدی است.
اثرات اختلالات خواب فراتر از احساس خستگی است. کودکان مبتلا به مشکلات خواب مزمن اغلب با تمرکز و توجه در مدرسه دست و پنجه نرم می کنند و توانایی آنها در حفظ اطلاعات به خطر می افتد. از نظر عاطفی، ممکن است نوسانات خلقی، اضطراب یا حتی افسردگی را تجربه کنند. از نظر اجتماعی، یک کودک خسته ممکن است در ایجاد دوستی با مشکل مواجه شود که منجر به احساس انزوا شود.
گزینه های درمانی برای اختلالات خواب در کودکان
درمان بسته به اختلال متفاوت است، اما درمان شناختی رفتاری (CBT) برای بسیاری از کودکان، به ویژه آنهایی که بی خوابی دارند، موثر بوده است. در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروها را تجویز کنند، اما این معمولاً برای اختلالات شدیدتر اختصاص دارد. رعایت بهداشت خواب مناسب برای همه کودکان ضروری است. این شامل حفظ ساعت خواب ثابت، ایجاد یک محیط خواب آرام و تاریک و اجتناب از فعالیت های تحریک کننده قبل از خواب است.
والدین نقش مهمی در ترویج خواب سالم دارند. با ایجاد یک برنامه آرامبخش قبل از خواب شروع کنید که ممکن است شامل مطالعه یا حمام آب گرم باشد. محدود کردن زمان استفاده از صفحه نمایش، به خصوص قبل از خواب، می تواند کیفیت خواب را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. ایجاد یک محیط خواب راحت و بدون حواس پرتی مانند سر و صدا یا نور بیش از حد نیز کمک می کند.
سوالات متداول
کودکان چقدر به خواب نیاز دارند؟
کودکان خردسال معمولاً به 10-12 ساعت خواب نیاز دارند، در حالی که کودکان بزرگتر به حدود 8-10 ساعت نیاز دارند.
آیا اختلالات خواب در کودکان ارثی است؟
بله، برخی از اختلالات خواب، مانند بی خوابی و آپنه خواب، می توانند در خانواده ها ایجاد شوند.
داروهای طبیعی برای کمک به خواب کودکان چیست؟
ایجاد یک برنامه آرام بخش قبل از خواب، استفاده از روغن های ضروری مانند اسطوخودوس، و خنک نگه داشتن اتاق خواب می تواند باعث خواب بهتر شود.
آیا زمان صفحه نمایش واقعاً بر خواب تأثیر می گذارد؟
بله، نور آبی صفحه نمایش می‌تواند در تولید ملاتونین اختلال ایجاد کند و به خواب رفتن کودکان سخت‌تر شود.
