عدم تماس چشمی در کودکان
تماس چشمی یک جنبه حیاتی از ارتباطات غیرکلامی است و نقش مهمی در تعاملات و روابط اجتماعی دارد. برای کودکان، توانایی برقراری و حفظ تماس چشمی مهارتی است که در طول زمان رشد می کند و می تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد. برخی از کودکان ممکن است به دلایل مختلفی در تماس چشمی مشکل داشته باشند و درک دلایل احتمالی پشت این رفتار برای والدین و مراقبین مهم است.
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می شود کودک در تماس چشمی دچار مشکل شود و این دلایل می تواند از عوامل رشد تا مسائل اجتماعی و عاطفی متغیر باشد. در برخی موارد، فقدان تماس چشمی ممکن است یک مرحله موقتی باشد که با بالغ شدن و رشد مهارت‌های اجتماعی کودک برطرف می شود. در موارد دیگر، ممکن است نشانه ای از یک موضوع اساسی باشد که ممکن است نیاز به مداخله یا حمایت داشته باشد.
بیشتر بخوانید : دلایل پرخاشگری کودکان
دلایل عدم تماس چشمی در کودکان
یکی از دلایل رایج عدم تماس چشمی در کودکان، عوامل رشدی است. کودکان خردسال ممکن است با برقراری تماس چشمی مشکل داشته باشند، زیرا هنوز در حال یادگیری نحوه هدایت تعاملات اجتماعی و خواندن و تفسیر نشانه های اجتماعی هستند. برقراری تماس چشمی می تواند برای برخی از کودکان، به ویژه آنهایی که خجالتی یا درونگرا هستند، تجربه ای سخت و ترسناک باشد. همانطور که کودکان رشد می کنند و رشد می کنند، با برقراری تماس چشمی راحت تر می شوند و یاد می گیرند که این کار را به طور طبیعی انجام دهند.
یکی دیگر از دلایل عدم تماس چشمی در کودکان ممکن است به عوامل اجتماعی و محیطی مربوط باشد. برخی از کودکان ممکن است از فرهنگ‌ها یا خانواده‌هایی باشند که تماس چشمی مورد تأکید یا تشویق قرار نگرفته است، که می‌تواند بر توانایی آنها در برقراری تماس چشمی با دیگران تأثیر بگذارد. به‌علاوه، کودکانی که ضربه‌های روحی را تجربه کرده‌اند یا در معرض موقعیت‌های استرس‌زا یا آزاردهنده قرار گرفته‌اند، ممکن است در نتیجه تجربیات خود در برقراری تماس چشمی با مشکل مواجه شوند.
در برخی موارد، عدم تماس چشمی در کودکان ممکن است یک رفتار موقتی باشد که به مرور زمان خود به خود برطرف می شود. کودکانی که دوره‌ای از استرس یا آشفتگی را در زندگی خود سپری می‌کنند، ممکن است به طور موقت از تماس چشمی با دیگران اجتناب کنند. این رفتار ممکن است مکانیزم مقابله ای باشد که به کودک کمک می کند در زمان سختی احساس امنیت و محافظت کند. همانطور که کودک با شرایط جدید خود سازگار می شود و احساس امنیت بیشتری می کند، ممکن است تماس چشمی بیشتری برقرار کند.
دلایل مهم عدم تماس چشمی در کودکان
در برخی موارد، فقدان تماس چشمی در کودکان ممکن است نشانه ای از یک موضوع جدی تر مانند اختلال طیف اوتیسم (ASD) یا اختلال اضطراب اجتماعی باشد. کودکان مبتلا به این شرایط ممکن است با برقراری تماس چشمی به دلیل مشکلات ارتباط اجتماعی و تعامل با مشکل مواجه شوند. برای والدین و مراقبان مهم است که از علائم و نشانه های این بیماری ها آگاه باشند و اگر مشکوک هستند که فرزندشان ممکن است مشکل رشدی یا عاطفی اجتماعی داشته باشد، از یک متخصص حوزه اوتیسم مانند کاردرمانگر و روانشناس راهنمایی بگیرند.
برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، برقراری تماس چشمی می تواند به ویژه چالش برانگیز باشد. کودکان مبتلا به ASD ممکن است تماس چشمی با دیگران را ناراحت کننده یا حتی ناراحت کننده بدانند، زیرا ممکن است در تفسیر حالات چهره و نشانه های اجتماعی مشکل داشته باشند. این کودکان همچنین ممکن است ترجیح دهند به جای تماس چشمی با دیگران، روی اشیا تمرکز کنند یا رفتارهای تکراری انجام دهند.
کودکان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نیز ممکن است به دلیل احساس خودآگاهی یا ترس از قضاوت دیگران با برقراری تماس چشمی دست و پنجه نرم کنند. این کودکان ممکن است از تماس چشمی اجتناب کنند تا از احساس آسیب پذیری یا قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی اجتناب کنند. برای والدین و مراقبین مهم است که به کودکانی که اضطراب اجتماعی را تجربه می کنند، اطمینان و حمایت کنند و به آنها کمک کنند تا راهبردهای مقابله ای را برای مدیریت اضطراب خود در محیط های اجتماعی توسعه دهند.
نکات تکمیلی
برای والدین و مراقبین مهم است که با کودکانی که در برقراری تماس چشمی مشکل دارند صبور و درک باشند. تحت فشار قرار دادن کودک برای برقراری تماس چشمی قبل از آمادگی می تواند نتیجه معکوس داشته باشد و ممکن است منجر به افزایش احساس اضطراب یا ناراحتی شود. در عوض، والدین و مراقبان می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های اجتماعی خود را به تدریج و با سرعت خودشان توسعه دهند و در صورت نیاز راهنمایی و حمایت کنند.
متخصصان ما در مرکز خانه توانبخشی در شمال تهران خدمات تخصصی را برای درمان و توانبخشی مشکلات جسمی و ذهنی کودکان و بزرگسالان ارائه می دهند.
