تاخیر رشد حرکتی کودکان

تاخیر رشد حرکتی کودکان یکی از مسائل چالش برانگیز برای والدینی است که به تازگی صاحب فرزند شده اند.

رشد حرکتی یک جنبه حیاتی از رشد کودک است که شامل توانایی استفاده و کنترل عضلات برای انجام کارهای مختلف می شود. این شامل مهارت های حرکتی درشت است که شامل گروه های عضلانی بزرگ مانند عضلات پا و بازو برای فعالیت هایی مانند راه رفتن و پریدن می شود و مهارت های حرکتی ظریف که شامل گروه های ماهیچه های کوچکتر در دست ها و انگشتان برای کارهایی مانند گرفتن اشیا، نوشتن و … می شود. دکمه بستن لباس با این حال، برخی از کودکان ممکن است در دستیابی به این نقاط عطف رشد دچار تأخیر شوند، که نگرانی‌هایی را برای والدین و مراقبان ایجاد می‌کند.

در حالی که هر کودک با سرعت خود رشد می کند، علائم خاصی می تواند نشان دهنده تاخیر بالقوه در مهارت های حرکتی باشد. توجه به این نکته مهم است که اینها شاخص های قطعی نیستند و جستجوی ارزیابی حرفه ای توسط متخصصان اطفال و یا کاردرمانی کودکان برای تشخیص و پشتیبانی مناسب بسیار مهم است.

علائم تاخیر رشد حرکتی کودکان

تاخیر در مهارت حرکتی درشت:

نوزادان:
مشکل غلت زدن تا 6 ماه.
تا 9 ماه قادر به نشستن بدون پشتیبانی نیست.
تا 1 سال نمی خزند یا خود را بالا نمی کشند.
تاخیر در راه رفتن، معمولا بیش از 18 ماه.
مشکل در بالا رفتن از پله ها یا حفظ تعادل.

کودکان نوپا و پیش دبستانی:
دست و پا چلفتی بودن و زمین خوردن های مکرر.
مشکل در دویدن یا پریدن.
هماهنگی ضعیف در فعالیت هایی مانند پرتاب یا گرفتن توپ.
چالش با تجهیزات زمین بازی کوهنوردی.

تاخیر در مهارت های حرکتی ظریف:

نوزادان:
مشکل در دست گرفتن و گرفتن اسباب بازی ها.
هماهنگی ضعیف دست و چشم
انتقال اشیا از یک دست به دست دیگر را به چالش می کشد.

کودکان نوپا و پیش دبستانی:
مشکل در نگه داشتن مداد رنگی یا مداد به درستی.
آشفتگی غذا خوردن و مشکل در استفاده از ظروف.
با بستن دکمه های لباس یا بستن بند کفش دست و پنجه نرم می کند.
مهارت های ضعیف خط.

• تون عضلانی: کودکی که دارای تاخیر حرکتی است ممکن است هیپوتونی (تون عضلانی کم) یا هیپرتونی (تون عضلانی بالا) داشته باشد که بر حرکت و هماهنگی آنها تأثیر می گذارد.
• انعطاف پذیری مفاصل: محدوده حرکتی محدود در مفاصل می تواند مانع حرکت و مشارکت در فعالیت های بدنی شود.
• وضعیت بدنی: وضعیت غیر طبیعی، مانند خم شدن یا راه رفتن روی نوک پا، می تواند با تاخیر حرکتی همراه باشد.

دلایل و عوامل خطر

تاخیر رشد حرکتی کودکان می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که بر کودکان تأثیر متفاوتی می گذارد. درک علت زمینه ای برای مداخله و حمایت موثر بسیار مهم است.

عوامل قبل از تولد:

• تولد زودرس: نوزادانی که قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می آیند ممکن است به دلیل رشد ناکافی عضلات و سیستم عصبی در رسیدن به نقاط عطف حرکتی دچار تاخیر شوند.
• وزن کم هنگام تولد: مانند زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد می تواند بر رشد عضلات تأثیر بگذارد و به تاخیر حرکتی کمک کند.
• شرایط سلامت مادر: برخی از مسائل مربوط به سلامت مادر در دوران بارداری، مانند عفونت ها یا کمبودهای تغذیه ای، می تواند بر رشد جنین تأثیر بگذارد و خطر تاخیر حرکتی را افزایش دهد.

عوامل پری ناتال:

• عوارض زایمان: مشکل در هنگام زایمان، مانند کمبود اکسیژن، می تواند منجر به آسیب مغزی شود و بر مهارت های حرکتی تأثیر بگذارد.
• شرایط ژنتیکی: سندرم داون، دیستروفی عضلانی و سایر اختلالات ژنتیکی می توانند بر رشد و هماهنگی عضلات تأثیر بگذارند.

عوامل پس از زایمان:

• اختلالات سیستم عصبی مرکزی (CNS): فلج مغزی، تومورهای مغزی و سایر شرایطی که بر مغز تأثیر می‌گذارند می‌توانند به طور قابل توجهی بر عملکرد حرکتی تأثیر بگذارند.
• اختلالات عضلانی: دیستروفی عضلانی، آتروفی عضلانی نخاعی و سایر بیماری های عضلانی باعث ضعیف شدن عضلات و مانع حرکت می شوند.
• ناهنجاری‌های اسکلتی: ناهنجاری‌های مادرزادی یا آسیب‌هایی که بر استخوان‌ها و مفاصل تأثیر می‌گذارند می‌توانند تحرک را محدود کرده و بر مهارت‌های حرکتی تأثیر بگذارند.
• عوامل محیطی: بی توجهی، سوءتغذیه و کمبود فرصت برای فعالیت بدنی می تواند به تاخیر حرکتی کمک کند.

اگر مشکوک به تاخیر در رشد حرکتی کودک خود هستید، ضروری است که از یک متخصص اطفال یا متخصص رشد به دنبال ارزیابی حرفه ای باشید. مداخله زودهنگام برای به حداکثر رساندن پتانسیل کودک و بهبود کیفیت زندگی آنها بسیار مهم است.

درمان تاخیر رشد حرکتی کودکان

فیزیوتراپی: این درمان نقش مهمی در بهبود قدرت عضلانی، هماهنگی، تعادل و مهارت های حرکتی درشت و ظریف دارد.
کاردرمانی: این کار بر کمک به کودکان برای توسعه مهارت های مورد نیاز برای فعالیت های روزانه، مانند مراقبت از خود، لباس پوشیدن و تغذیه تمرکز دارد.
گفتار درمانی: اگر تاخیر حرکتی با مشکلات گفتاری همراه باشد، گفتار درمانی می تواند به بهبود مهارت های ارتباطی کمک کند.

متخصصان ما در مرکز خانه توانبخشی ، خدمات تخصصی توانبخشی را برای کودکان دارای تاخیر رشد حرکتی ارائه می دهند.