مهارت دست ورزی در کودکان اتیسم
مهارت‌های دستی، که شامل مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت می‌شود، نقش مهمی در رشد کودک بازی می‌کند. این مهارت ها به کودکان اجازه می دهد تا با محیط خود تعامل داشته باشند، در فعالیت های بازی شرکت کنند و وظایف روزمره زندگی را انجام دهند. با این حال، برای کودکان دارای طیف اختلال طیف اتیسم (ASD)، تسلط بر این مهارت ها می‌تواند چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد کند.
مهارت های حرکتی ظریف: رقص ظریف دست ها و انگشتان
مهارت های حرکتی ظریف ماهیچه های کوچک دست و انگشتان را درگیر می کند و کارهایی مانند:
- گرفتن و دستکاری اشیاء کوچک (برداشتن مهره ها، استفاده از ظروف)
- نوشتن و طراحی (در دست گرفتن مداد، شکل دادن حروف)
- دکمه بستن لباس و بستن بند کفش
- برش با قیچی
مهارت های حرکتی درشت: حرکت با اعتماد به نفس
مهارت های حرکتی درشت شامل گروه های عضلانی بزرگی است که امکان حرکت کل بدن را فراهم می کند، مانند:
- راه رفتن، دویدن و پریدن
- کوهنوردی و بازی روی وسایل زمین بازی
- پرتاب و گرفتن توپ
- دوچرخه سواری
علت مشکلات مهارت دست ورزی در کودکان اتیسم
کودکان مبتلا به ASD اغلب تغییراتی را در رشد مهارت های حرکتی تجربه می کنند. در اینجا به تفکیک برخی از مشکلات رایج اشاره شده است:
مسائل مربوط به پردازش حسی: حساسیت های حسی، مشخصه ASD، می تواند بر مهارت های حرکتی تأثیر بگذارد. یک کودک ممکن است از فعالیت هایی که شامل بافت هایی است که دوست ندارند یا صداهای بلند مرتبط با وظایف خاص را طاقت فرسا می دانند، اجتناب کند. این می تواند مانع از اکتشاف و آزمایش آنها شود که برای توسعه مهارت بسیار مهم است.
مشکلات برنامه ریزی حرکتی: برنامه ریزی و هماهنگی حرکات می تواند برای برخی از کودکان اوتیستیک چالش برانگیز باشد. این کار می تواند کارهایی مانند نوشتن، استفاده از ابزار یا گرفتن توپ را برای یادگیری دشوار کند.
چالش های حس عمقی: حس عمقی به آگاهی بدن از موقعیت خود در فضا اشاره دارد. مشکلات در این زمینه می تواند منجر به کلافگی، هماهنگی ضعیف و مشکل در قضاوت نیرو در هنگام گرفتن اشیا شود.
تعادل و هماهنگی: حفظ تعادل و هماهنگی حرکات می تواند برای برخی از کودکان اوتیستیک چالش برانگیز باشد. این می تواند بر فعالیت هایی مانند کوهنوردی، دویدن یا شرکت در ورزش تأثیر بگذارد.
تقویت مهارت های دست ورزی در کودکان اتیسم
خوشبختانه، راهبردها و مداخلات زیادی برای کمک به رشد و تقویت مهارت‌های دستی کودکان اوتیستیک وجود دارد:
کاردرمانی: متخصصان کاردرمانی (OTs) در کمک به افراد در توسعه مهارت های مورد نیاز برای زندگی روزمره تخصص دارند. آنها می توانند نیازهای خاص کودک را ارزیابی کنند و یک برنامه شخصی ایجاد کنند که شامل فعالیت ها و تمرین هایی برای بهبود مهارت های حرکتی است. اینها می توانند سرگرم کننده و جذاب باشند و علایق کودک را برای ایجاد انگیزه بهتر در خود بگنجانند.
متخصصان ما در کلینیک خانه توانبخشی در شمال تهران خدمات تخصصی را برای تقویت مهارت های دست ورزی در کودکان اتیسم ارائه می دهند.
فعالیت های یکپارچه سازی حسی: فعالیت هایی که به حساسیت های حسی می پردازند می توانند راه را برای رشد بهتر مهارت های حرکتی هموار کنند. به عنوان مثال، استفاده از ابزارهای حسی آرام بخش مانند پتوهای وزن دار یا اسباب بازی های فیجت قبل از تمرین یک مهارت جدید می تواند به کودک کمک کند احساس راحتی و تمرکز بیشتری داشته باشد.
تقسیم وظایف: کارهای پیچیده می توانند طاقت فرسا باشند و منجر به ناامیدی شوند. تقسیم وظایف به مراحل کوچکتر و قابل کنترل تر می تواند به کودک کمک کند تا مهارت های جدید را بیاموزد و بر آن مسلط شود. به عنوان مثال، تمرین درست در دست گرفتن مداد قبل از اقدام برای نوشتن حروف.
سایر راهکارها
کمک های بصری و درخواست‌ها: کمک‌های بصری مانند تصاویر یا نمودارها می‌توانند به کودکان در درک مراحل مربوط به یک کار کمک کنند و نقش مهمی در تقویت مهارت دست ورزی در کودکان اتیسم دارد.
تقویت مثبت: تقویت مثبت، مانند تحسین و تشویق، برای ایجاد انگیزه در کودکان مبتلا به ASD بسیار مهم است. جشن گرفتن هر مرحله از پیشرفت به آنها کمک می کند تا درگیر شوند و اعتماد به نفس ایجاد می کنند.
یادگیری مبتنی بر بازی: بازی راهی طبیعی برای یادگیری و رشد کودکان است. درگیر کردن کودکان اوتیستیک در فعالیت های بازی درمانی که مهارت‌های حرکتی خاصی را هدف قرار می‌دهند می‌تواند بسیار موثر باشد. این می تواند شامل ساختن با بلوک، بازی با خمیر بازی، یا شرکت در برنامه های ورزشی مناسب باشد.
یکپارچه سازی فناوری: فناوری می تواند ابزار ارزشمندی برای توسعه مهارت های حرکتی باشد. وسایل کمکی مانند مدادهای سازگار، ظروف وزن دار یا صفحه کلیدهای تخصصی می توانند به کودکان در غلبه بر چالش های خاص کمک کنند. علاوه بر این، برنامه‌ها و بازی‌های آموزشی می‌توانند راهی سرگرم‌کننده و تعاملی برای تمرین مهارت های حرکتی ارائه دهند.
