سنجش بدو ورود به دبستان یک غربالگری اولیه برای بررسی آمادگی کودک از نظر سلامت جسمی، روانی و توانایی های پایه تحصیلی است تا مشخص شود کودک می تواند با آمادگی و اعتماد به نفس سال اول دبستان را آغاز کند.
شاید بپرسید چرا این سنجش اهمیت دارد؟ دلیل اصلی این است که ورود به دبستان، اولین ورود رسمی کودک به یک محیط آموزشی ساختاریافته است و عدم آمادگی کودک می‌تواند او را از نظر عاطفی، تحصیلی و اجتماعی تحت فشار قرار دهد. با سنجش بدو ورود به دبستان، مشکلات احتمالی شنوایی، بینایی یا مسائل رشدی کودک مشخص می‌شود تا قبل از شروع مدرسه، والدین برای رفع آنها اقدامات لازم را انجام دهند.
از طرف دیگر، این سنجش فرصتی است تا والدین از وضعیت رشد و مهارت های کودک خود باخبر شوند و در صورت نیاز، مشاوره های تخصصی برای تقویت مهارت های کودک دریافت کنند. علاوه بر این، بسیاری از کودکان ممکن است در روز اول مدرسه دچار اضطراب در کلاس درس شوند؛ سنجش باعث می‌شود کودک قبل از شروع رسمی، محیط مدرسه و معلم‌ها را تجربه کند و بخشی از اضطرابش کاهش یابد.
از منظر نظام آموزشی نیز، سنجش بدو ورود به دبستان باعث می‌شود معلم کلاس اول بداند هر کودک در چه سطحی از آمادگی قرار دارد و در برنامه‌ریزی و آموزش به او کمک کند. اگرچه برخی والدین تصور می‌کنند این سنجش فقط یک الزام اداری است، اما حقیقت این است که سنجش بدو ورود به دبستان فرصتی طلایی برای شناسایی نقاط قوت و ضعف کودک قبل از شروع رسمی آموزش است.
سنجش بدو ورود به دبستان فرآیندی است که معمولاً توسط سازمان آموزش‌وپرورش و مراکز سنجش سلامت دانش‌آموزان انجام می‌شود و شامل ارزیابی‌های جسمی، روانی و تحصیلی است تا مشخص شود کودک آماده ورود به دبستان است یا نیاز به حمایت‌های خاص دارد.
در صورت هرگونه سوال یا نگرانی در مورد آزمون سنجش متخصصان ما در مرکز خانه توانبخشی آماده ارائه خدمات مشاوره به شما هستند ، همچنین در صورتی که کودک شما در آزمون سنجش رد شد متخصصان ما به کودک شما کمک می کنند تا با آمادگی کامل دوباره در آزمون سنجش شرکت کند.
اهداف اصلی سنجش بدو ورود به دبستان
- بررسی وضعیت جسمی شامل بینایی، شنوایی، قد، وزن و وضعیت حرکتی
- ارزیابی مهارت‌های روانی، شناختی و رفتاری کودک
- بررسی توانایی کودک در انجام فعالیت‌های خودیاری و مهارت‌های اجتماعی
- غربالگری مشکلات احتمالی تکلم و گفتار
- ارزیابی مهارت‌های آمادگی تحصیلی مانند شناخت رنگ‌ها، اشکال، شمارش، تشخیص اعداد و حروف
چرا سنجش انجام می‌شود؟
چون ممکن است برخی مشکلات رشدی یا جسمی مانند ضعف بینایی، مشکلات شنوایی یا تاخیر در رشد گفتار در کودک وجود داشته باشد که اگر پیش از شروع مدرسه شناسایی نشود، می‌تواند کودک را در یادگیری و ارتباط با معلم و همکلاسی‌ها دچار مشکل کند. در بسیاری از موارد، کودکانی که در سنجش ورودی نیاز به پیگیری‌های درمانی پیدا می‌کنند، پس از انجام مداخلات لازم، بدون مشکل سال اول دبستان را شروع می‌کنند.
این سنجش معمولاً در مراکز سنجش بدو ورود به دبستان در هر شهرستان یا منطقه انجام شده و نتیجه آن به‌صورت فوری یا طی چند روز اعلام می‌شود. والدین با دریافت برگه نتیجه، اقدامات بعدی مانند ثبت‌نام قطعی مدرسه یا پیگیری مشکلات احتمالی شناسایی‌شده را انجام خواهند داد.
مزایای سنجش بدو ورود به دبستان برای کودک و والدین
سنجش بدو ورود به دبستان تنها یک الزام برای ثبت‌نام مدرسه نیست؛ بلکه یک فرصت ارزشمند برای والدین و کودکان است. این فرآیند مزایای متعددی دارد:
الف) برای کودک:
✅ شناسایی مشکلات احتمالی و مداخله زودهنگام
✅ کاهش اضطراب کودک نسبت به محیط مدرسه
✅ ایجاد احساس آمادگی و اعتمادبه‌نفس
✅ تسهیل ارتباط کودک با معلم و همسالان
ب) برای والدین:
✅ آرامش خاطر نسبت به آمادگی جسمی و روانی کودک
✅ دریافت راهکارها و توصیه‌های تخصصی برای آماده‌سازی کودک
✅ اطلاع از وضعیت رشد و توانایی‌های کودک
✅ پیگیری مشکلات شناسایی‌شده قبل از ورود به مدرسه
ج) برای نظام آموزشی:
✅ کاهش مشکلات یادگیری و رفتاری در کلاس اول
✅ کمک به معلم برای شناخت بهتر سطح مهارت‌های کودک
✅ جلوگیری از افت تحصیلی و عدم انطباق کودک با مدرسه
به‌طور خلاصه، اگرچه بسیاری از والدین ممکن است سنجش را یک کار زمان‌بر تلقی کنند، اما این غربالگری در واقع یک سرمایه‌گذاری روی آینده تحصیلی و سلامت روانی کودک محسوب می‌شود. اگر مشکلی شناسایی نشود، شما با آرامش وارد ثبت‌نام می‌شوید و اگر مشکلی شناسایی شود، می‌توانید قبل از شروع مدرسه اقدامات لازم را انجام دهید تا کودک با آمادگی کامل وارد کلاس اول شود.
مراحل انجام سنجش بدو ورود به دبستان
۱) معاینات پزشکی:
کودک ابتدا توسط پرستار یا پزشک معاینه می‌شود. مواردی که بررسی می‌شود شامل:
قد و وزن: بررسی نمودار رشد کودک
بینایی‌سنجی: بررسی سلامت بینایی و تشخیص مشکلات احتمالی مانند تنبلی چشم
شنوایی‌سنجی: بررسی وضعیت شنوایی کودک
وضعیت حرکتی و جسمانی: بررسی سلامت جسمی کودک
در صورتی که مشکلی شناسایی شود، برگه ارجاع به پزشک متخصص (چشم‌پزشک، شنوایی‌سنج، ارتوپد) صادر می‌شود.
۲) ارزیابی آمادگی تحصیلی:
این مرحله توسط کارشناسان روانشناسی یا مربیان مجرب انجام می‌شود و شامل:
تشخیص رنگ‌ها، اشکال و نام حیوانات و اشیا
شمارش اعداد از ۱ تا ۱۰
آشنایی با حروف الفبا
توانایی نگه‌داشتن مداد و کشیدن شکل ساده
پاسخ به سوالات ساده درباره نام خود، نام پدر و مادر، آدرس و شماره تلفن
بررسی مهارت‌های زبانی و گفتاری کودک
۳) ارزیابی روان‌شناختی و رفتاری:
در این بخش، کودک در محیطی دوستانه و با بازی، از نظر موارد زیر بررسی می‌شود:
- برقراری ارتباط با افراد جدید
- سطح تمرکز و دقت
- پاسخ‌دهی به سوالات
- توانایی مشارکت در فعالیت گروهی
پس از اتمام مراحل، نتایج به والدین اعلام و برگه سنجش به آنها تحویل داده می‌شود. اگر کودک مشکلی نداشته باشد، با این برگه می‌توانید برای ثبت‌نام قطعی مدرسه اقدام کنید.
قدامات والدین پس از دریافت نتیجه سنجش
بعد از انجام سنجش بدو ورود به دبستان و دریافت نتایج، نقش والدین در پیگیری و اجرای اقدامات لازم، بسیار مهم است. بسیاری از والدین پس از دریافت نتیجه، فقط به ثبت‌نام مدرسه بسنده می‌کنند، اما واقعیت این است که نتیجه سنجش یک نقشه راه برای بهبود وضعیت جسمی، روانی و تحصیلی کودک است.
اگر نتیجه سنجش بدون مشکل بود:
✅ ثبت‌نام قطعی مدرسه را انجام دهید.
✅ کودک را برای شروع سال تحصیلی آماده کنید و با او درباره مدرسه، کلاس، معلم و دوستان جدید صحبت کنید تا حس اشتیاق در او ایجاد شود.
اگر نتیجه سنجش نیاز به پیگیری داشت:
✅ مراجعه به پزشک متخصص (چشم‌پزشک، شنوایی‌سنج، ارتوپد، گفتاردرمانگر) برای بررسی و درمان موارد شناسایی‌شده.
✅ در صورتی که کودک به آموزش‌های توانبخشی یا گفتاردرمانی نیاز داشت، همکاری با مراکز معتبر برای درمان و تقویت مهارت‌های کودک.
✅ پس از درمان، کودک مجدداً برای بررسی وضعیت جدید به مرکز سنجش معرفی می‌شود و پس از تایید نهایی، می‌توانید ثبت‌نام مدرسه را انجام دهید.
اگر نیاز به دوره پیش‌دبستانی بود:
✅ کودک را در دوره پیش‌دبستانی ثبت‌نام کنید تا مهارت‌های لازم برای ورود به دبستان را یاد بگیرد.
سوالات پرتکرار والدین
۱) آیا همه کودکان باید در سنجش بدو ورود شرکت کنند؟
بله، طبق قانون آموزش‌وپرورش، تمامی کودکان متولد ۹۸ (سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵) و به بعد باید در این سنجش شرکت کنند تا آمادگی آنها برای ورود به دبستان بررسی شود.
۲) اگر کودک من از پاسخ دادن خجالت بکشد چه می‌شود؟
کارشناسان حاضر در مراکز سنجش آموزش‌دیده‌اند و تلاش می‌کنند با ایجاد محیطی دوستانه کودک را آرام کنند. اگر کودک همکاری نکند، ممکن است نوبت مجدد برای سنجش تعیین شود.
۳) آیا کودک در سنجش رد می‌شود؟
خیر، هدف سنجش «قبولی» یا «ردی» نیست، بلکه بررسی آمادگی کودک و شناسایی مشکلات احتمالی برای مداخلات لازم قبل از ورود به مدرسه است.
۴) اگر کودک مشکل شنوایی یا بینایی داشته باشد، چه می‌شود؟
در این صورت، کودک به متخصص مربوطه ارجاع داده می‌شود. پس از درمان یا دریافت عینک/سمعک، کودک می‌تواند برای ثبت‌نام به مدرسه مراجعه کند.
۵) سنجش چند دقیقه طول می‌کشد؟
معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت بسته به همکاری کودک و وضعیت او زمان‌بر است.
