دیر حرف زدن کودکان یا همان تاخیر زبانی مشکل شایعی است که در حدود ۲۰ درصد کودکان نوپا دیده می شود و معمولا مشکل خاصی نبوده و با بالا رفتن سن کودک ، حرف زدن کودک مانند سایر همسالان خود رشد می کند. برخی از کودکان به دلیل ناتوانی در بیان آنچه می خواهند بگویند، به دلیل تحریک پذیری، اختلالات رفتاری نشان می دهند که در این شرایط باید مداخلات درمانی را هرچه سریع تر شروع کرد. طیف وسیعی از رشد نرمال زبان در کودکان نوپا وجود دارد. کودکان در زمان های مختلف به نقاط عطف می‌رسند و عوامل زیادی می‌توانند بر میزان یا وضوح صحبت کردن کودک تأثیر بگذارند.
دوزبانگی کودک می تواند یکی از دلایل دیر حرف زدن کودکان باشد ، کودکانی که در یک خانه دو زبانه زندگی می کنند ممکن است کمی بیشتر طول بکشد تا به هر یک از زبان ها مسلط شوند (اما در دراز مدت ممکن است مهارت های کلامی بسیار بهتری نسبت به همسالان خود داشته باشند). کودکان نوپا در خانواده ای که خواهر و برادر بزرگتر دارند، گاهی دیرتر صحبت می کنند، زیرا برادران و خواهران به جای آن ها صحبت می کنند. تحقیقات همچنین نشان می دهد که دختران زودتر از پسران صحبت می کنند.
با این حال، گاهی اوقات دیر صحبت کردن یا گفتار نامشخص می تواند نشان دهنده یک تاخیر رشد یا یک مشکل فیزیکی باشد. در این موارد، کودک شما ممکن است از گفتار درمانی بهره مند شود. اولین قدم این است که تعیین کنید که آیا گفتار کودک شما واقعاً برای سن او غیر قابل هدف است یا خیر. هر زمان که سوال یا نگرانی داشتید با پزشک اطفال فرزندتان یا متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید.
علائم رایج عبارتند از:
واژگان محدود برای سن آنها.
مشکل در ردیف کردن کلمات در جملات.
استفاده ناسازگار از کلماتی که یاد گرفته اند.
شکاف قابل توجهی بین توانایی آنها در درک گفتار و توانایی آنها در بیان کلامی.
تفاوت بین تاخیر در گفتار و تاخیر در رشد
تمایز بین دیر حرف زدن کودکان و تأخیرهای رشد گسترده تر ضروری است. تاخیر در حرف زدن به طور خاص به توانایی تولید کلمات و جملات مربوط می شود، در حالی که تاخیر رشد ممکن است شامل رشد شناختی، فیزیکی و عاطفی باشد. کودکی که تاخیر در حرف زدن دارد ممکن است مهارت‌های درک قوی داشته باشد اما برای بیان افکار تلاش کند، در حالی که کودک با تاخیر رشد ممکن است در زمینه‌های مختلف از جمله گفتار چالش‌هایی را نشان دهد.
نقاط عطف رشد گفتار
رشد گفتار از یک جدول زمانی کلی پیروی می کند، اگرچه همیشه جایی برای تغییرات وجود دارد:
- 6-12 ماهگی: غرغر کردن، پاسخ دادن به نام آنها و صداهای ساده مانند “ما” یا “دا”.
- 12-18 ماهگی: گفتن اولین کلمات، شناسایی اشیا و درک دستورات ساده.
- 18 تا 24 ماهگی: ترکیب دو کلمه مانند آب میخوام و رشد واژگان تا حدود 50 کلمه.
- 2-3 سال: استفاده از جملات کوتاه، پرسیدن سوال و پیروی از دستورالعمل های چند مرحله ای.
کودکانی که به این نقاط عطف نمی رسند ممکن است نشانه هایی از دیر حرف زدن را نشان دهند.
رشد گفتار می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد:
عوامل بیولوژیکی: ژنتیک، توانایی های شنوایی، و مهارت های دهانی-حرکتی.
عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض تعاملات غنی از زبان، دسترسی به کتاب و پاسخگویی مراقبین.
عوامل سلامت: عفونت های مزمن گوش، زایمان زودرس یا بیماری های عصبی می توانند گفتار را به تاخیر بیندازند.
دلایل دیر حرف زدن کودکان
تأخیر زبان زمانی است که زبان کودک به ترتیب درست، اما با سرعت کمتری رشد می کند. تأخیر گفتار ساده گاهی موقتی است و با حمایت خانواده قابل حل است. والدین باید فرزندان خود را تشویق کنند تا بیشتر صحبت کنند، زمانی را صرف بازی با آنها، خواندن کتاب و صحبت با آنها کنند. تأخیر زبانی در کودکان خردسال نیز می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات یادگیری باشد که اغلب تنها زمانی تشخیص داده می‌شوند که کودک در مدرسه است. در برخی موارد، کودکان ممکن است به کمک درمانگر نیاز داشته باشند.
گاهی اوقات، دیر حرف زدن کودکان می تواند هشداری برای مشکلات جدی تر باشد. کودکان با تاخیر در رشد زبان اغلب ناشی از موارد زیر هستند:
اختلالات شنوایی: کودکان مبتلا به کم شنوایی ممکن است در تقلید صداها یا درک زبان گفتاری دچار مشکل شوند.
اختلالات گفتاری: شرایطی مانند آپراکسی گفتار (مشکل در هماهنگی حرکات دهان) یا دیس آرتری (ضعف در عضلات گفتار) می تواند بیان کلامی را به تاخیر بیندازد.
عدم تعامل: ارتباط کلامی محدود با والدین یا مراقبان می تواند مانع فراگیری زبان شود.
زمان نمایشگر: قرار گرفتن بیش از حد در معرض نمایشگرها، بدون استفاده از زبان تعاملی، ممکن است بر رشد گفتار تأثیر منفی بگذارد.
محیط‌های چندزبانه: اگرچه در دراز مدت مفید است، اما کودکانی که در خانواده‌های چندزبانه رشد می‌کنند، ممکن است در ابتدا به دلیل استفاده از واژگان متعدد، رشد زبانی کندتری را نشان دهند.
علل روانشناختی: کودکانی که به دلایل روانی دچار تاخیر در گفتار می شوند، در حال افزایش است. این ممکن است به دلیل زندگی پرمشغله مدرن باشد که والدین را آنقدر درگیر کار می کند که وقت زیادی با فرزندان خود ندارند.
اوتیسم: دیر حرف زدن کودکان یکی از علائم کاملاً شایع اختلال طیف اوتیسم است. با این حال، کودکان مبتلا به تاخیر در گفتار همیشه اوتیسم نیستند. اوتیسم یک بیماری مغزی است که در اثر یک اختلال عصبی رشدی ناشی از ژن‌های غیرطبیعی ایجاد می‌شود.
روشهای درمان دیر حرف زدن کودکان
کودکان مبتلا به تأخیر گفتار می تواند به دلایل آسیب شناختی یا روانی باشد، برای درمان موثر، یافتن علت دقیق بسیار مهم است. تأخیر در تکلم اگر برای مدت طولانی درمان نشود، تأثیرات جدی بر رشد کودکان خواهد داشت و حتی درمان آن را دشوار می کند. بنابراین والدین به محض مشاهده علائم تأخیر گفتار در کودکان، باید سریعاً کودک را نزد متخصص اطفال یا متخصص گفتاردرمانی ببرند.
اگر کودک نشانه‌های ثابتی از تاخیر رشد گفتار را نشان می‌دهد، مشورت زودهنگام با یک متخصص می‌تواند تفاوت چشمگیری ایجاد کند. متخصصان اطفال، متخصصان گفتاردرمانی یا شنوایی شناسان می توانند علت اصلی را ارزیابی کرده و مداخلات مناسب را توصیه کنند. تاخیر در تشخیص ممکن است منجر به چالش هایی در محیط های تحصیلی و اجتماعی در آینده شود.
متخصصان ما در مرکز گفتاردرمانی خانه توانبخشی ، مداخلات گفتاردرمانی را بر اساس متدهای روز دنیا برای کمک به درمان دیر حرف زدن کودکان و تقویت مهارت های گفتاری کودکان ارائه می دهند.
گفتاردرمانی برای تاخیر حرف زدن
گفتاردرمانی به عنوان یک روش درمانی موثر، می‌تواند به کودکان کمک کند تا مهارت‌های زبانی خود را بهبود بخشند. گفتاردرمانی یک روش درمانی تخصصی است که توسط گفتاردرمانگران مجرب انجام می‌شود. این درمانگران به ارزیابی و تشخیص اختلالات گفتاری و زبانی می‌پردازند و برنامه‌های درمانی فردی برای هر کودک طراحی می‌کنند. هدف اصلی گفتاردرمانی، بهبود مهارت های شنوایی، گفتاری، زبانی، خواندن، نوشتن و بلع است.
درمان دیر حرف زدن با گفتاردرمانی معمولاً شامل مراحل زیر است:
- ارزیابی جامع: در اولین جلسه، گفتاردرمانگر به طور کامل کودک را ارزیابی می‌کند تا نقاط ضعف و قوت او را شناسایی کند. این ارزیابی شامل بازی‌های تعاملی، پرسش و پاسخ و ارزیابی شنوایی می‌شود.
- تعیین اهداف درمانی: پس از ارزیابی، گفتاردرمانگر اهداف درمانی مشخصی را برای کودک تعیین می‌کند. این اهداف ممکن است شامل بهبود تلفظ صداها، افزایش دامنه واژگان، بهبود ساختار جمله و تقویت مهارت‌های گفتگو باشد.
- طراحی برنامه درمانی: بر اساس اهداف تعیین شده، گفتاردرمانگر برنامه درمانی فردی را برای کودک طراحی می‌کند. این برنامه شامل تمرینات و فعالیت‌های متنوعی است که به صورت بازی و فعالیت‌های جذاب برای کودک ارائه می‌شود.
- جلسات درمانی: جلسات گفتاردرمانی برای دیر حرف زدن کودکان به صورت منظم و در محیطی آرام برگزار می‌شود. در این جلسات، گفتاردرمانگر با استفاده از روشهای مختلف مانند بازی، داستان گویی و تمرینات ساختاریافته، به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های زبانی خود را بهبود بخشد.
- همکاری با والدین: همکاری والدین در روند درمان بسیار مهم است. گفتاردرمانگر به والدین آموزش می‌دهد که چگونه در خانه با کودک تمرین کنند و از روشهای تقویت مثبت برای تشویق کودک استفاده کنند.
تکنیک‌های مورد استفاده در گفتاردرمانی
گفتاردرمانگران از طیف وسیعی از تکنیک‌ها برای درمان دیر حرف زدن کودکان استفاده می‌کنند، از جمله:
مدل‌سازی: گفتاردرمانگر به عنوان یک مدل برای کودک عمل می‌کند و کلمات و جملات را به صورت واضح و صحیح بیان می‌کند.
تقویت مثبت: با استفاده از تشویق و پاداش، کودک برای تلاش هایش تقویت می‌شود.
بازی‌های زبانی: بازی‌های مختلف مانند بازی با اسباب‌بازی‌ها، خواندن داستان و بازی‌های زبانی ساختاریافته، برای بهبود مهارت‌های زبانی کودک استفاده می‌شود.
تمرینات تلفظ: تمرینات خاصی برای بهبود تلفظ صداهای مشکل برای کودک طراحی می‌شود.
تمرینات زبانی: تمریناتی برای افزایش دامنه واژگان، بهبود ساختار جمله و تقویت مهارت‌های گفتگو انجام می‌شود.
مزایای گفتاردرمانی برای دیر حرف زدن کودکان
بهبود مهارت‌های زبانی: گفتاردرمانی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های شنوایی، گفتاری و زبانی خود را بهبود بخشند.
افزایش اعتماد به نفس: با بهبود مهارت‌های زبانی، اعتماد به نفس کودک در ارتباط با دیگران افزایش می‌یابد.
بهبود عملکرد تحصیلی: مهارت‌های زبانی قوی، پایه و اساس یادگیری موفق در مدرسه است.
کاهش مشکلات اجتماعی: کودکان با مهارت‌های زبانی خوب، ارتباطات اجتماعی بهتری برقرار می‌کنند.
