توانبخشی بیماری پارکینسون در مرکز توانبخشی و کاردرمانی خانه توانبخشی – بهترین کاردرمانی شمال تهران – بر اساس بروزترین متدهای توانبخشی و با کادری مجرب و متخصص ارائه می شود.هنگامی که فرد با بیماری پارکینسون (PD) زندگی می کند، علائم می توانند با پیشرفت بیماری تغییر کنند. متخصصان توانبخشی می توانند به مدیریت علائم بیمار در هر مرحله کمک کنند. فیزیوتراپیست ها و کاردرمانگران و آسیب شناسان گفتار و زبان می تواند با تخفیف عوارض ناشی از پارکینسون کیفیت زندگی بیماران را تا حد زیادی بهبود بخشند.
بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده است که در درجه اول بر حرکت تأثیر می گذارد. زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های عصبی در ناحیه‌ای از مغز به نام ماده سیاه شروع به تخریب یا مرگ می‌کنند. این سلول ها دوپامین تولید می کنند، یک انتقال دهنده عصبی که نقش مهمی در کنترل حرکت ایفا می کند. با کاهش سطح دوپامین، افراد علائمی مانند لرزش، سفتی و مشکل در هماهنگی را تجربه می کنند.
اگرچه پارکینسون بیشتر با علائم حرکتی همراه است، اما در علائم غیرحرکتی مانند اختلالات خلقی، اختلالات خواب و اختلالات شناختی نیز ظاهر می شود. این علائم می تواند بین افراد بسیار متفاوت باشد و پارکینسون را به یک بیماری پیچیده و چندوجهی تبدیل کند. توانبخشی بیماری پارکینسون با فیزیوتراپی ، کاردرمانی و گفتاردرمانی با تمرکز بر بهبود شرایط بیماران و کاهش علائم و همچنین جلوگیری از پیشرفت بیماری انجام می شود.
علل و عوامل خطر
در حالی که بیماری پارکینسون به طور معمول یک بیماری ارثی در نظر گرفته نمی شود، تحقیقات جهش های ژنتیکی را شناسایی کرده است که ممکن است خطر ابتلا به فرد را افزایش دهد. این جهش ها، از جمله جهش های موجود در ژن های LRRK2، PARK7 و SNCA، می توانند عملکرد طبیعی پروتئین های دخیل در سلامت مغز را مختل کنند.
قرار گرفتن در معرض محیطی، مانند تماس طولانی مدت با آفت کش ها، علف کش ها، یا مواد شیمیایی صنعتی، با افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون مرتبط است. به عنوان مثال، ساکنان روستایی که در کشاورزی کار می کنند و از سموم خاص استفاده می کنند ممکن است با احتمال بیشتری برای ابتلا به این بیماری مواجه شوند. مطالعات دیگر به نقش فلزات سنگین مانند منگنز و سرب در اختلال در عملکرد طبیعی سلول های مغز اشاره دارد. این سموم ممکن است به استرس اکسیداتیو و التهاب کمک کنند و از دست دادن نورون های تولید کننده دوپامین را تشدید کنند.
جالب توجه است که سیگار و مصرف کافئین رابطه معکوس با خطر پارکینسون دارند، اگرچه دلایل این امر به طور کامل شناخته نشده است. از سوی دیگر، استرس مزمن، رژیم غذایی نامناسب و عدم فعالیت بدنی ممکن است آسیب پذیری را در برابر این بیماری افزایش دهد. درک این عوامل برای توسعه راهبردهای پیشگیرانه ضروری است.
سن مهم ترین عامل خطر برای پارکینسون است. این بیماری قبل از 40 سالگی نادر است، اما با افزایش سن شیوع بیشتری پیدا می کند. این ارتباط ممکن است ناشی از تغییرات مرتبط با سن در مغز باشد، مانند کاهش تولید دوپامین و افزایش استرس اکسیداتیو.
بیماری پارکینسون در مردان تقریباً 1.5 برابر بیشتر از زنان است. تفاوت های هورمونی، مانند اثرات محافظتی استروژن، ممکن است این نابرابری را توضیح دهد. علاوه بر این، شیوه زندگی و مواجهه شغلی می تواند در شکاف جنسیتی نقش داشته باشد.
علائم بیماری پارکینسون
یکی از نشانه‌های بارز بیماری پارکینسون، لرزش است که معمولاً در زمان استراحت از یک دست یا انگشتان شروع می‌شود.
سفتی در عضلات، یکی دیگر از علائم رایج حرکتی است. این سفتی می تواند کارهای روزمره مانند راه رفتن، لباس پوشیدن یا نوشتن را چالش برانگیز کند. اغلب هر دو طرف بدن را درگیر می کند و ممکن است منجر به کاهش دامنه حرکتی شود.
برادی‌کینزی یا کندی حرکت یکی از ویژگی‌های بارز بیماری پارکینسون است. این به صورت تاخیر در شروع حرکت و کاهش کلی فعالیت بدنی ظاهر می شود. کارهای روزمره مانند ایستادن، چرخیدن یا حتی پلک زدن ممکن است بیشتر از حد معمول طول بکشد.
در حالی که پارکینسون در درجه اول به دلیل علائم حرکتی شناخته شده است، تغییرات شناختی نیز جنبه مهمی از این بیماری است. بیماران ممکن است مشکلاتی را در حافظه، حل مسئله و چندوظیفه بودن تجربه کنند. در برخی موارد، این می تواند به زوال عقل بیماری پارکینسون (PDD) تبدیل شود، وضعیتی که بر توانایی فرد برای تفکر، استدلال و برقراری ارتباط موثر تأثیر می گذارد.
این تغییرات شناختی همچنین می‌توانند به‌عنوان فرآیندهای فکری کندتر ظاهر شوند، که می‌توانند در مراحل اولیه ظریف باشند اما با پیشرفت بیماری آشکارتر می‌شوند. تغییرات عاطفی، مانند اضطراب و افسردگی، اغلب با این چالش های شناختی مرتبط هستند.
اختلالات خواب در میان بیماران پارکینسون شایع است، با مسائلی از بی خوابی و سندرم پای بیقرار گرفته تا رویاهای واضح یا اختلال رفتار خواب REM (نمایش رویاها). مشکلات مزمن خواب می تواند خستگی و خواب آلودگی در طول روز را تشدید کند و زندگی روزمره را پیچیده تر کند.
افسردگی و اضطراب نیز از علائم غیرحرکتی رایج هستند. آنها می توانند به عنوان یک نتیجه مستقیم از تغییرات در شیمی مغز یا به عنوان پاسخی به چالش های زندگی با یک بیماری مزمن رخ دهند.
توانبخشی بیماری پارکینسون با هدف کمک به درمان و تخفیف این علائم و عوارض انجام می شود.
گزینه های درمان
لوودوپا که اغلب به عنوان L-DOPA شناخته می شود، استاندارد طلایی برای درمان علائم پارکینسون است. این کار با پر کردن سطوح دوپامین در مغز، به بهبود عملکرد حرکتی کمک می کنداین حال، استفاده طولانی مدت می تواند منجر به عوارض جانبی مانند دیسکینزی (حرکات غیر ارادی) شود.
آگونیست های دوپامین، مانند پرامی پکسول و روپینیرول، اثرات دوپامین را تقلید می کنند و اغلب در ترکیب با لوودوپا استفاده می شوند. آنها ممکن است عوارض حرکتی کمتری ایجاد کنند، اما می توانند عوارض جانبی مانند توهم یا رفتارهای اجباری داشته باشند.
سایر داروها، مانند مهارکننده‌های MAO-B (مانند رازاگیلین) و آنتی کولینرژیک‌ها نیز می‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند. این داروها یا تجزیه دوپامین را کند می کنند یا به مسائل خاصی مانند لرزش می پردازند. برنامه های درمانی سفارشی ضروری هستند، زیرا اثربخشی و عوارض جانبی داروها بین افراد بسیار متفاوت است.
تحریک عمیق مغز (DBS) یکی از موثرترین گزینه های جراحی برای مدیریت بیماری پارکینسون، به ویژه در مراحل پیشرفته است. این روش شامل کاشت الکترودهای کوچک در نواحی خاصی از مغز، مانند هسته ساب تالاموس یا گلوبوس پالیدوس است. این الکترودها به دستگاهی شبیه به ضربان‌ساز متصل هستند که تکانه‌های الکتریکی را برای تنظیم فعالیت غیرعادی مغز ارسال می‌کند.DBS می تواند علائم حرکتی مانند لرزش، سفتی و دیسکینزی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و به بیماران این امکان را می دهد که دوزهای دارویی خود را کاهش دهند. با این حال، این یک درمان نیست و پیشرفت بیماری را متوقف نمی کند. داوطلبان DBS باید ارزیابی کاملی را انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که معیارهای خاصی مانند پاسخگویی به درمان با لوودوپا و عدم وجود اختلال شناختی شدید را دارند.
توانبخشی بیماری پارکینسون
فیزیوتراپی
توانایی حرکت در اطراف و فعال ماندن برای افراد مبتلا به بیماری پارکینسون از تشخیص در طول دوره بیماری مهم است. نقش فیزیوتراپی این است که به بیمار کمک کند به خوبی و تا زمانی که ممکن است حرکت کند و در عین حال توانایی حرکت را افزایش دهد. تحقیقات اخیر نشان می دهد که فیزیوتراپی از جمله تمرین راه رفتن و تعادل، تمرین مقاومتی و ورزش منظم – ممکن است به بهبود یا جلوگیری از علائم PD کمک کند.
کاردرمانی
کاردرمانی (OT) به بیمار مبتلا به پارکینسون کمک می‌کند تا به دنبال فعالیت‌هایی باشد که زندگی را معنادار می‌کند و فرد را تا حد ممکن مستقل نگه می‌دارد – چه در کار، سرگرمی‌ها، زندگی اجتماعی یا صرفاً در مراقبت از خود.
یک کاردرمانگر استراتژی هایی را شناسایی می کند که به بیمار امکان می دهد به انجام فعالیت هایی که برای وی مهم هستند ادامه دهد. هر فرد مبتلا به PD بر اساس علائم و پیشرفت بیماری خود و همچنین سبک زندگی فردی، علایق و اولویت ها اهداف متفاوتی خواهد داشت.
یک متخصص کاردرمانی برای توانبخشی بیماری پارکینسون تلاش می کند تا راه هایی را بیابد تا نقاط قوت شخصی فرد را با فعالیت ها و محیطی که به شوی در رسیدن به اهدافش کمک می کند، مطابقت دهد.
افراد مبتلا به PD ممکن است متوجه تغییراتی در سهولت انجام حرکات دست و انگشت شوند. یک کاردرمانگر می تواند به ارزیابی و ارائه توصیه هایی برای بهبود هماهنگی دست کمک کند، از جمله:
- بیمار به طور منظم دست و انگشتان خود را ورزش دهد.
- در تمرینات دستی لذت بخش و محرک، مانند باغبانی شرکت کند.
- از مسواک، برس مو و ابزار نوشتاری با دسته های بزرگتر استفاده کنید
- از هر دو دست در کارها استفاده کند و یک دست را بر دیگری ترجیح ندهد
گفتار درمانی
گفتاردرمانی یکی از مهم ترین ارکان برنامه توانبخشی بیماری پارکینسون است که توسط متخصصان ما در مرکز خانه توانبخشی ارائه می شود. تحقیقات نشان می دهد که تا 89 درصد از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون مشکلات گفتاری را تجربه می کنند. این تغییرات ممکن است شامل حجم کم، یکنواختی، کیفیت صدای پایین، سرعت گفتار کند و یا کاهش وضوح باشد. در نتیجه، افراد مبتلا به پارکینسون گزارش می‌کنند که در مقایسه با افراد بدون PD، کمتر در گفتگو شرکت می‌کنند یا در محیط‌های اجتماعی اعتماد ندارند.
ارتباطات یک عنصر کلیدی در کیفیت زندگی و اعتماد به نفس برای افراد مبتلا به PD است. اختلالات گفتاری می تواند به تدریج کیفیت زندگی فرد مبتلا به PD را کاهش دهد. آسیب شناس گفتار و زبان می تواند کمک کند. هرچه زودتر یک فرد ارزیابی گفتار پایه و گفتار درمانی را دریافت کند، احتمال بیشتری دارد که با پیشرفت بیماری، مهارت های ارتباطی موثر خود را حفظ کند.
علاوه بر بهبود مشکلات گفتاری با گفتاردرمانی پارکینسون، یک گفتاردرمانگر می تواند ایمنی بلع را نیز مورد توجه قرار دهد. افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است تغییراتی در بلع مایعات یا مواد جامد حس کنند که می تواند منجر به سوء تغذیه، کم آبی، خفگی یا آسپیراسیون شود. یک گفتاردرمانگر می تواند عملکرد بلع را در مبتلایان به پارکینسون بهبود بخشد.
کلمات مرتبط :
توانبخشی بیماری پارکینسون – کاردرمانی برای پارکینسون – گفتاردرمانی برای پارکینسون – مرکز توانبخشی پارکینسون – گفتاردرمانی در جردن – کاردرمانی در جردن
